สถาบันนโยบายสาธารณะ (สนส. ม.อ.)

โครงการกิจกรรมการศึกษาและพัฒนาแนวทางการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อขยายผลจากหมู่บ้านต้นแบบให้ครอบคลุมทั้งตำบลโคกม่วง อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง

ชื่อโครงการ	โครงการกิจกรรมการศึกษาและพัฒนาแนวทางการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อขยายผลจากหมู่บ้านต้นแบบให้ครอบคลุมทั้งตำบลโคกม่วง อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง
ภายใต้โครงการ	แผนงานโซนใต้กลาง
ภายใต้องค์กร	สถาบันนโยบายสาธารณะ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (สนส. ม.อ.)
รหัสโครงการ
วันที่อนุมัติ
ระยะเวลาดำเนินโครงการ	15 มิถุนายน 2561 - 14 มิถุนายน 2562
งบประมาณ	150,000.00 บาท
ชื่อองค์กรที่รับผิดชอบ
ผู้รับผิดชอบโครงการ	นายสมนึก นุ่นด้วง
เบอร์โทรผู้รับผิดชอบโครงการ
อีเมล์ผู้รับผิดชอบโครงการ
พี่เลี้ยงโครงการ
พื้นที่ดำเนินการ	ต.โคกม่วง อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง
ละติจูด-ลองจิจูด

งวด	วันที่งวดโครงการ		วันที่งวดรายงาน		งบประมาณ (บาท)
งวด	จากวันที่	ถึงวันที่	จากวันที่	ถึงวันที่	งบประมาณ (บาท)
1	1 มิ.ย. 2561	31 ธ.ค. 2561	1 มิ.ย. 2561	30 มิ.ย. 2562	100,000.00
2	1 ม.ค. 2562	30 เม.ย. 2562	1 ก.ค. 2562	31 ส.ค. 2562	40,000.00
3	1 เม.ย. 2562	14 มิ.ย. 2562			10,000.00
รวมงบประมาณ					150,000.00

ความสำคัญของโครงการ สถานการณ์ หลักการและเหตุผล

ความมั่นคงทางอาหาร ได้กลายเป็นปัญหาความมั่นคงรูปแบบใหม่ที่หลายพื้นที่เผชิญ และหลายพื้นที่ได้สร้างมาตรการรับมือกับความท้าทายดังกล่าวเพื่อให้อยู่รอดได้ในยามวิกฤติ แต่ปัญหาการสร้างความมั่นคงทางอาหารก็มีมากอาทิ การเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ ความเสื่อมโทรมของสภาพแวดล้อม การสูญพันธุ์ของพืชอาหารท้องถิ่น ภาวะขาดแคลนแรงงาน นโยบายส่งเสริมการศึกษาขยายเวลาภาคบังคับ นโยบายส่งเสริมการปลูกพืชเชิงเดี่ยวเพื่อเข้าสู่ระบบอุตสาหกรรม นโยบายการเพิ่มผลผลิต การใช้สารเคมีในกระบวนการผลิต ภาวะภัยพิบัติ เหล่านี้ทำให้กระทบต่อความมั่นคงทางอาหาร (Food Security) ที่หมายถึง การมีอาหารเพียงพอ การมีอาหารปลอดภัย และสามารถเข้าถึงอาหารนั้นได้ ตำบลโคกม่วง เป็นพื้นที่ในเขตการปกครองท้องที่ของอำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง ประกอบด้วย 15 หมู่บ้าน ทิศเหนือติดตำบลนาโหนด ทิศใต้ติดตำบลตะโหมด ทิศตะวันตกติดตำบลคลองเฉลิม ทิศตะวันออกติดตำบลเขาชัยสนและควนขนุน สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่เนินควนทางตะวันตก และลาดเอียงไปทางตะวันออก มีที่ราบลุ่มกระจายทั่วไปมีคลองท่าควาย คลองเคียน คลองพญา คลองวังครก และห้วยสังแก แต่บางสายน้ำจะมีน้ำไหลเฉพาะช่างหน้าฝน พื้นที่เหมาะแก่การประกอบอาชีพด้านการทำสวนยางและปศุสัตว์ เนื้อที่ทั้งตำบล 67.994 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 42,500 ไร่ แบ่งเป็น พื้นที่เพาะปลูกทางการเกษตร ประมาณ 42,296 ไร่ ประชากร 9,762 คน เพศชาย 4,849 คน เพศหญิง 4,913 คน จำนวน 2,704 ครัวเรือน
- สภาพปัญหาของพื้นที่
  นับตั้งแต่ปี 2520 รัฐมีนโยบายส่งเสริมการปลูกยางพารา ประชากรส่วนใหญ่ในตำบลโคกม่วง จึงเปลี่ยนจากการปลูกพืชอาหาร มาเป็นการปลูกพืชเพื่อส่งเข้าโรงงาน การปลูกยางพันธุ์ดีจึงรุกล้ำพื้นการทำนา พื้นที่ปลูกพืชอาหารอื่นๆอย่างต่อเนื่อง และรุนแรงยิ่งขึ้นจนในที่สุดในบางหมู่บ้านไม่มีพื้นที่ปลูกข้าวเหลืออีกเลย และการปลูกยางภายใต้เงื่อนไขของ กสย. ที่กำหนดพื้นขอรับทุนสงเคราะห์ปลูกยางได้เพียงอย่างเดียว ทำให้พืชอาหารอื่นๆ ที่เคยปลูก เคยมี หรือเคยหาได้ตามฤดูกาลก็หมดไป การปลูกยางพารา ต้องถางป่า ต้องเผาป่า ต้องไถปรับหน้าดิน เหล่านนี้ก่อให้เกิดการพังทลายของดิน ไหลลงสู่ลำห้วย จนตื้นเขิน แหล่งน้ำ แอ่งน้ำในลำห้วยก็หายไป ส่งผลให้สัตว์น้ำสูญพันธุ์ไปด้วย ประกอบกับ กสย. สนับสนุนให้ใช้ปุ๋ยเคมี ใช้ยาฆ่าหญ้า ไกลโฟเสต พาราควอต ยาฆ่าหญ้าคา ยาทาฆ่าตอต้นยางพารา สารเคมีเหล่านี้ตกค้างในดิน ไหลลงสู่แหล่งน้ำ ทำลายสัตว์น้ำอย่างรุนแรง เป็นการทำลายสิ่งแวดล้อม ทำลายปัจจัยเอื้อต่อการมีสุขภาพที่ดี
- ปัจจุบัน ในสภาวะที่หลายพื้นที่มีปัญหาเรื่องความมั่นคงทางอาหาร แต่ตำบลโคกม่วงโดยเฉพาะพื้นที่หมู่ที่ 11 บ้านทุ่งยาว และหมู่ที่ 15 บ้านเกาะทองสมใหม่ ซึ่งมีการพัฒนาชุมชนสู่ความเข้มแข็ง มีการสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ มีการพัฒนาทักษะของบุคคล บุคคลแกนนำ ให้ตื่นตัวและได้สร้างมาตรการมารับมือเพื่อความมั่นคงทางอาหารของชุมชนจนได้รับการยอมรับ และกลายเป็นแหล่งเรียนรู้การจัดการตนเองทั้ง 4 มิติ ทั้งมิติด้านสุขภาพ ด้านสังคม เศรษฐกิจ และด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการดำเนินการด้านความมั่นคงทางอาหารของชุมชนที่มีการผลิตพืชผักผลไม้ปลอดสารเคมี การแปรรูปผลผลิต การเพิ่มมูลค่าสินค้า การสร้างอาชีพ การกระจายรายได้ โดยใช้แผนพัฒนาชุมชนเป็นเครื่องมือ ซึ่งเป็นประเด็นที่ท้าทายให้ศึกษาว่าจะพัฒนาแนวทางการสร้างความมั่นคงทางอาหาร เพื่อจัดทำแผนสู่การขยายผลไปยังหมู่บ้านอื่นๆหรือจะผลักดันสู่นโยบายสาธารณได้อย่างไร

ในการดำเนินการตามโครงการของตำบลโคกม่วงจะใช้กรอบแนวคิดตามข้อที่ 1-4 ที่กำหนดไว้เป็นทิศทางในการพัฒนาสุขภาพจากการประชุมนานาชาติที่ประเทศคานาดา ปี 2559 ได้กำหนดกฎบัตรไว้ 5 ข้อ (Ottawa Charter for Health Promotion) ดังนี้

การสร้างนโยบายสาธารณะเพื่อสุภาพ Build Healthy Public Policy
การสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ Create Supportive Environments
การสร้างความเข้มแข็งให้แก่ชุมชน Strengthen Community Action
การพัฒนาทักษะส่วนบุคคล Develop Personal Skills
การปรับระบบบริการสุขภาพ Reorient Health Services

	วัตถุประสงค์/ตัวชี้วัดความสำเร็จ	ขนาดปัญหา	เป้าหมาย 1 ปี
1	1. เพื่อศึกษาข้อมูลสถานการณ์และรูปแบบ (Model) การจัดการความมั่นคงทางอาหารในหมู่บ้านทุ่งยาว และบ้านเกาะทองสมใหม่ ใน 4 มิติ ตัวชี้วัดความสำเร็จ : มีข้อมูลสถานการณ์ความมั่นคงทางอาหารในพื้นที่บ้านโคกม่วงและบ้านเกาะทองสมใหม่ ใน 4 มิติ 1.1 มิติความพอเพียง พื้นที่ผลิตอาหาร (ข้าว ผักพื้นบ้าน ปศุสัตว์ ประมง ผลไม้) ปัจจัยสาเหตุของการลดลงของพื้นที่ผลิตอาหาร 1.2 มิติความปลอดภัย 1. การตรวจอาหารที่ปนเปื้อนสารตกค้าง 6 ชนิด และน้ำมันทอดซ้ำ พื้นที่ทำการเกษตรอินทรียื และพื้นที่ทำการเกษตรเคมี เกษตรกรที่ตรวจพบสารเคมีตกค้างในเลือด กลไก มาตรการในพื้นที่ ต่อการสร้างให้เกิดความมั่นคงทางอาหาร 1.3 มิติการเข้าถึงได้ การเข้าถึงอาหารที่มั่นคงในพื้นที่ เช่นแหล่งจำหน่าย การส่งเสิมการปลูกผักริมรั้ว หรือบริเวณบ้าน การปลูกพืชร่วมยาง ความพอเพียงในการบริโภคอาหาร และการกระจายผลผลิตในชุมชนสู่ครัวเรือน 1.4 กระบวนการมีส่วนร่้วมในชุมชน กลุ่ม เครือข่าย ในหมู่บ้านที่ส่งผลต่อความมั่นคงทางอาหาร 1.5 สังเคราะห์ข้อมุล จัดทำรูปแบบ Model ความมั่นคงทางอาหารของหมู่บ้านต้นแบบ
2	2. จัดทำแผนยุทธศาสตร์ความมั่นคงทางอาหารเพื่อขยายพื้นที่ต้นแบบให้ครอบคลุมทั้งตำบลโคกม่วง อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง ตัวชี้วัดความสำเร็จ : จัดทำแผนยุทธศาสตร์ความมั่นคงทางอาหารเพื่อขยายพื้นที่ต้นแบบให้ครอบคลุมทั้งตำบล 2.1 ยกร่างแผนยุทธศาสตร์ความมั่นคงทางอาหาร 2.2 พัฒนายุทธศาสตร์ความมั่นคงทางอาหาร 2.3 ภาคีที่เกี่ยวข้องร่วมรับรองแผน และนำแผนไปสู่การปฏิบัติ

กลุ่มเป้าหมาย	จำนวนที่วางไว้(คน)	จำนวนที่เข้าร่วม(คน)
จำนวนกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด
กลุ่มเป้าหมาย	จำนวนที่วางไว้(คน)	จำนวนที่เข้าร่วม(คน)

project version 4.4.01 release 2022-02-13. ช่วยเหลือ