สถาบันนโยบายสาธารณะ (สนส. ม.อ.)

การเพิ่มประสิทธิภาพการคัดแยกข้าวตอกแตกเพื่อการถ่ายทอดเทคโนโลยี ภายใต้โครงการบริการความรู้ นวัตกรรม สู่ชุมชน

การเพิ่มประสิทธิภาพการคัดแยกข้าวตอกแตกเพื่อการถ่ายทอดเทคโนโลยี ภายใต้โครงการบริการความรู้ นวัตกรรม สู่ชุมชน

ข้อมูลโครงการ

ชื่อโครงการ การเพิ่มประสิทธิภาพการคัดแยกข้าวตอกแตกเพื่อการถ่ายทอดเทคโนโลยี ภายใต้โครงการบริการความรู้ นวัตกรรม สู่ชุมชน
สถาบันอุดมศึกษาหลัก มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน นครราชสีมา
หน่วยงานหลัก มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสุรินทร์
หน่วยงานร่วม
ชื่อชุมชน กลุ่มพัฒนาบทบาทสตรีบ้านไพรพยัคฆ์ ตำบลเทพรักษา อำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์
ชื่อผู้รับผิดชอบ นายนิรัติศักดิ์ คงทน
ที่อยู่ผู้รับผิดชอบ คณะเกษตรศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสุรินทร์
ชื่อผู้ร่วมโครงการ/สาขา
การติดต่อ
ปี พ.ศ. 2562
ระยะเวลาดำเนินโครงการ 1 พฤษภาคม 2562 - 30 กันยายน 2562
งบประมาณ 0.00 บาท

พื้นที่ดำเนินงาน

จังหวัดอำเภอตำบลลักษณะพื้นที่
สุรินทร์ สังขะ เทพรักษา place directions

รายละเอียดชุมชน

ข้อมูลพื้นฐาน
ข้อมูลศักยภาพ/ทรัพยากร
ข้อมูลประเด็นปัญหา
ข้อมูลความต้องการเชิงพื้นที่

ประเด็นปัญหาหลัก

ประเด็นที่เกี่ยวข้อง

องค์ความรู้หรือนวัตกรรมที่ใช้ในการดำเนินโครงงาน

นำเทคโนโลยีและองค์ความรู้ด้านการคัดแยกเปลือกข้าวตอกแตก และการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากข้าวตอกแตกเพื่อลดรายจ่ายเพิ่มรายได้

รายละเอียดโครงการ/หลักการและเหตุผล

ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกร ทำการเพาะปลูกพืชไร่ เช่น ข้าว ข้าวโพด อ้อย ถั่วเหลือง ถั่วเขียว ทำการปลูกไม้ผล เช่น ทุเรียน ส้ม มะม่วง มังคุด ลางสาด นอกจากนี้ ในท้องที่ต่างๆ ของภาคใต้ และจังหวัดระยอง จันทบุรี ตราด ได้ทำการปลูกยางพาราอีกด้วย ในจำนวนพืชที่กสิกรปลูกดังกล่าวนี้ ข้าวมีพื้นที่ปลูกมากกว่าพืชชนิดอื่นๆ คิดเป็นพื้นที่ประมาณ 11.3 % ของพื้นที่ทั่วประเทศ ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีพื้นที่ทำนามากที่สุด รองลงมา ได้แก่ ภาคเหนือ และภาคใต้ตามลำดับ เนื่องจากประชากรในประเทศไทยบริโภคข้าว เป็นอาหารหลัก และจำนวนประชากรก็เพิ่มมากขึ้นทุกๆ ปี ด้วยเหตุนี้ ชาวนาจึงจำเป็นต้องพยายามปลูกข้าวให้ได้ผลิตผลมากยิ่งขึ้น เพื่อให้พอเพียงกับความต้องการของประชากร วิธีหนึ่งที่ชาวนาได้พยายาม เพื่อเพิ่มผลิตผล ได้แก่ การขยายพื้นที่ทำนา โดยเปิดป่าใหม่ ทำนาปลูกข้าว จะเห็นได้ว่า ผลิตผลได้เพิ่มขึ้นตามพื้นที่นาที่เพิ่มมากขึ้นทุกๆ ปี ส่วนวิธีการเพิ่มผลิตผลโดยวิธีอื่นนั้น ชาวนาไม่สามารถทำได้ เช่น การคัดเลือกหาพันธุ์ใหม่ที่ให้ผลิตผลสูง พันธุ์ต้านทาน โรคและแมลง ข้าวพันธุ์ที่ตอบสนองต่อปุ๋ย วิธีการป้องกันกำจัดโรค แมลง และวัชพืชในนาข้าว ซึ่งรัฐบาลจะต้องเป็นผู้ดำเนินการช่วยเหลือชาวนา หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเรื่องนี้โดยตรง ได้แก่ กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ซึ่งภาคตะวันออกเฉียงเหนือส่วนมากจะทำข้าวนาปีเก็บเกี่ยวในระหว่างเดือนตุลาคม และธันวาคม หลังจากฤดูกาลเก็บเกี่ยวเสร็จสิ้นลงทำให้ชาวนามีข้าวเปลือกเป็นจำนวนมากชาวนาจึงขายข้าวเปลือกเพื่อที่จะนำเงินมาเป็นค่าใช้จ่ายการลงทุนในการปลูกข้าวและค่าเก็บเกี่ยวส่วนหนึ่งก็เก็บไว้บริโภคหรือเก็บข้าวเปลือกไว้ขายในช่วงเวลาข้าวเปลือกนั้นมีราคาสูงแต่ในทางกลับกันข้าวยังคงมีราคาต่ำดังนั้น จึงนำข้าวเปลือกไปแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าโดยการนำเอาข้าวเปลือกมาทำเป็นข้าวพอง ข้าวตอกแตก เพื่อเป็นส่วนผสมในการทำข้าวกระยาสารท กระยาสารทเป็นขนมไทยโบราณและใช้ในการทำบุญสารทลาว และสารทไทยในทุกๆ ภาคของประเทศไทย แต่ละพื้นที่จะมีอัตลักษณ์ของตนเองอย่างเด่นชัดในเรื่องของรสชาติและกรรมวิธีการผลิต กระยาสารทยังคงใช้ข้าวเหนียวของภาคอีสานเป็นวัตถุดิบหลักปรุงแต่งส่วนผสมที่มีคุณภาพและรสชาติที่แตกต่างให้มีความทันสมัยที่เหมาะกับผู้บริโภคทุกเพศทุกวัย จนปัจจุบันเป็นที่รู้จักและได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย โดยส่วนผสมหลักคือข้าวพอง และข้าวตอกแตก
ข้าวพองเบาสีขาว มีกระบกวนการแปรรูปคือการนำข้าวเปลือกมาคั่วไฟแรงจัด หรือประมาณ 240 องศาเซลเซียส เมื่อความร้อนกระจายเข้าไปในเมล็ดข้าวแล้ว จะทำให้เกิดแรงดันเปลือกข้าวแตกเป็นข้าวพองเบาสีขาวนำมาคัดเลือกเปลือกทิ้ง ซึ่งปัญหาในการคัดเปลือกทิ้งต้องใช้แรงงานคนในการคัดแยกโดยการนำข้าวตอกแตกที่คั่วเสร็จแล้วใส่ตะแกรงร่อนเอาเปลือกออกเก็บกากหรือเปลือกที่ติดอยู่กับข้าวตอกอยู่ออกจนหมดซึ่งใช้เวลานานจึงทำให้ล่าช้าไม่ทันต่อความต้องการของลูกค้าในการที่จะนำไปแปรรูปในกระบวนการต่อไป
เครื่องคัดแยกเปลือกข้าวตอกแตกเป็นวิธีหนึ่งที่จะช่วยแก้ปัญหาตรงนี้ได้ และช่วยลดค่าใช้จ่ายที่ต้องจ่ายเป็นค่าแรงงานในการจ้างคนคัดแยกเปลือกข้าวตอกแตกซึ่งต้องใช้ค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง และต้องใช้ค่าใช้จ่ายตลอดทั้งปี จึงได้คิดค้นการคัดแยกเปลือกข้าวตอกแตกนี้ โดยคาดหวังว่าจะนำผลการศึกษาที่ได้ไปประยุกต์ใช้และช่วยเหลือกเกษตรกรได้
จากการลงสำรวจพื้นที่ของสมาชิกกลุ่มพัฒนาบทบาทสตรีบ้านไพรพยัคฆ์ ตำบลเทพรักษา อำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์ ยังพบว่าการคัดแยกข้าวเปลือกซึ่งเป็นวัตถุดิบในการผลิตข้าวตอกแตก และการคัดแยกข้าวตอกแตกออกจากเปลือกข้าวยังต้องใช้แรงงานคนในการคัดแยกซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ดังได้กล่าวแล้วข้างต้น ดังแสดงในภาพที่ 4 ดังนั้นข้อสรุปเบื้องต้นของโครงการบริการวิชาการนี้ได้เล็งเห็นความสำคัญของการคัดแยกเปลือกข้าวตอกแตก โดยการนำผลการวิจัยเครื่องคัดแยกเปลือกข้าวตอกแตกนำไปแยกเปลือกข้าวตอกแตกแทนการใช้แรงงานคนของกลุ่มเกษตรกรหมู่บ้านเทพรักษา ที่ยังต้องใช้แรงงานคนในการคัดแยกอยู่ โดยงานนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อนำเทคโนโลยีและองค์ความรู้ด้านการคัดแยกเปลือกข้าวตอกแตก และการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากข้าวตอกแตกเพื่อลดรายจ่ายเพิ่มรายได้ และยิ่งไปกว่านั้นเพิ่มทางเลือกให้ลูกค้าเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ได้เพิ่มมากขึ้นจากผลิตภัณฑ์ข้าวตอกแตก
สมาชิกกลุ่มพัฒนาบทบาทสตรีบ้านไพรพยัคฆ์ เป็นแหล่งผลิตสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์จำพวกผลิตภัณฑ์จากข้าวกล้องงอก ผลิตภัณฑ์ขนมขบเคี้ยว และผลิตภัณฑ์ขนมพื้นบ้านไทยโบราณ โดยเฉพาะขนมนางเล็ด ขนมดอกจอก และขนมโดนัทเขมร และขนมกระยาสารท แต่กระบวนการผลิตและกระบวนการคัดแยกข้าวตอกแตกยังเป็นปัญหาซึ่งยังไม่สามารถคัดแยกเปลือกข้าวออกจากข้าวตอกแตกได้สะอาดในรอบเดียวทำให้เสียเวลาในกระบวนการผลิตและที่สำคัญหากแยกได้ไม่หมดก็จะส่งผลให้เป็นปัญหาในการผลิตและการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่อไป ซี่งหากเกษตรกรสามารถแก้ไขปัญหาตรงส่วนนี้ได้ก็จะช่วยลดระยะเวลาในการคัดแยกเพิ่มกำลังการผลิตได้มากขึ้นและที่สำคัญผลิตภัณฑ์สะอาดถูกหลักอนามัยเพิ่มผู้บริโภคได้มากขึ้น ส่งผลให้มีรายได้เข้ากลุ่มได้มากขึ้นเกษตรกรสามารถใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขเมื่อมีรายได้มากกว่ารายจ่าย สมาชิกกลุ่มกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีบ้านไพรพยัคฆ์นับวันมีแต่จะเพิ่มจำนวนสมาชิกมากขึ้นซึ่งในขณะนี้มีสมาชิกทั้งหมดประมาณ 200 คน ซึ่งทางกลุ่มฯ มีความพร้อมในการเรียนรู้กระบวนการผลิตและการแปรรูปผลิตภัณฑ์ มีการส่งเสริมให้นำวัตถุดิบที่มีอยู่ในท้องถิ่นมาใช้เป็นสูตรหรือส่วนผสมของอาหาร การลดการใช้สารเคมีในกระบวนการปลูกข้าว มีการวางแผนงานการพัฒนาองค์ความรู้ ส่งเสริมและถ่ายทอดเทคโนโลยีที่เหมาะสมในการผลิตขนมกระยาสารท สร้างงานสร้างรายได้ให้กับกลุ่มสตรีให้มีความเหมาะสมกับพื้นที่ สร้างระบบการทำงานเป็นทีม แบ่งหน้าที่กันทำงาน และขยายกำลังผลิต สร้างเครือข่ายของกลุ่มผู้ผลิตสินค้าขนมพื้นบ้าน และประชาสัมพันธ์ให้ผู้ที่สนใจเข้ามาศึกษาดูงาน มีผลให้สร้างรายได้ให้กับชุมชนอย่างต่อเนื่อง และเพิ่มความเข้มแข็งให้กลุ่มกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีบ้านไพรพยัคฆ์ เพิ่มคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นต่อไป
ในส่วนของความเชื่อมโยงของการนำองค์ความรู้จากงานวิจัยไปบูรณาการงานบริการทางวิชาการแก่สังคมกับกาวิจัย/การเรียนการสอน และการนำไปใช้ประโยชน์ของชุมชน/ผู้รับบริการ จากการที่อาจารย์ประทีป ตุ้มทอง อาจารย์ประจำสาขาวิศวกรรมเครื่องกลได้รับงบประมาณจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ให้ทำวิจัยเรื่อง การศึกษาการคัดแยกข้าวตอก ปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 ซึ่งอยู่ในช่วงของการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูล ดังแสดงในภาพที่ 5 ซึ่งจากการที่ได้พูดคุยกับอาจารย์ถึงปัญหาของกลุ่มผู้ผลิตข้าวตอกแตก เครื่องมือที่สร้างขึ้นสามารถที่จะช่วยแก้ปัญหาให้เกษตรกรได้ จึงได้มีการบูรณาการร่วมกันระหว่างข้าพเจ้านายศิริชัย เสาะรส อาจารย์สาขาเครื่องจักรกลเกษตร และอาจารย์ประทีป ตุ้มทอง อาจารย์สาขาวิศวกรรมเครื่องกล และอาจารย์อธิรัช ลี้ตระกูล อาจรย์โปรแกรมวิชาเทคโนโลยีอุตสาหกรรมเกษตร ในการบูรณาการร่วมกับการเรียนการสอนการวิจัยและบริการวิชาการในการส่งเสริมให้นักศึกษาร่วมเป็นวิทยากรในการบริการวิชาการในครั้งนี้เนื่องจากเป็นปริญญานิพนธ์ของนักศึกษาในรายวิชาโครงงานเทคโนโลยีเครื่องกล และบูรณาการร่วมกับรายวิชาการการขนถ่ายวัสดุในหลักสูตรเครื่องจักรกลเกษตร รายวิชาเครื่องยนต์ต้นกำลังในหลักสูตรเทคโนโลยีเครื่องกล และรายวิชาการออกแบบชิ้นส่วนเครื่องจักรกล ในหลักสูตรเทคโนโลยีอุตสาหกรรมเกษตร โดยให้นักศึกษาสามารถเห็นภาพจริงในการทำงานและการเรียนรู้นอกห้องเรียนซึ่งจะเป็นประโยชน์กับนักศึกษาทั้ง 3 หลักสูตรอย่างมาก อย่างไรก็ตามการศึกษา การแก้ปัญหาคือการเรียนรู้ ทั้งนี้ต้องอาศัยขบวนการเรียนรู้ด้วยตนเองบนพื้นฐานของวิชาการ ตลอดจนประสบการณ์ที่สั่งสมอย่างต่อเนื่อง จะทำให้อาจารย์ นักศึกษา และสมาชิกกลุ่มเป้าหมาย มีความรู้ความชำนาญ สร้างความเข้มแข็งให้กับตนเอง สังคม ชุมชน สามารถดำเนินโครงการไปอย่างต่อเนื่อง ขยายวงกว้างไปยังชุมชนข้างเคียง เพิ่มกำลังการผลิต ให้เพียงพอกับความต้องการ และสร้างความมั่นใจให้กับตนเองและผู้บริโภคผลิตภัณฑ์ที่มาจากข้าวตอกแตก

คำสำคัญเพื่อการค้นหา

  • การคัดแยก
  • ข้าวตอกแตก

ประเมินคุณค่าโครงการ

คุณค่าที่เกิดขึ้นผลที่เกิดขึ้น
1 เกิดความรู้ หรือ นวัตกรรมชุมชน
2 เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เอื้อต่อสุขภาพ
3 การสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ (กายภาพ สังคม และเศรษฐกิจ)
4 การพัฒนานโยบายสาธารณะที่เอื้อต่อสุขภาวะ
5 เกิดกระบวนการชุมชน
6 มิติสุขภาวะปัญญา / สุขภาวะทางจิตวิญญาณ

ภาพถ่าย

วีดิโอ

ไฟล์เอกสาร

โครงการขยายผล

นำเข้าสู่ระบบโดย monteearu monteearu เมื่อวันที่ 23 ตุลาคม 2562 17:37 น.