สถาบันนโยบายสาธารณะ (สนส. ม.อ.)

การเสวนา แลกเปลี่ยน ให้เห็นถึง ความสัมพันธ์ ของประเด็นความมั่นคงทางอาหาร ความมั่นคงทางสุขภาพ โดยผู้เชี่ยวชาญด้านวิชาการเกษตรจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย (มทร) นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ และเกษตรกรที่มีประสบการณ์เรียนรู้จากเกษตรพืชร่วมยาง ผลิตอาหารเพื่อการสร้างความเข้มแข็งในครัวเรือนและเป็นต้นแบบของเกษตรกร

ความรู้เป็นเรื่องที่สำคัญประกอบด้วยนวัตกรรม เกษตรเชิงเดี่ยวตอบโจทย์เรื่องรายได้เป็นหลัก  ถ้ามองเรื่องสุขภาพ เกษตรร่วมยางเป็นเกษตรที่เอื้อต่อสุขภาพ และความหลากหลายพันธุกรรมที่อยู่ร่วมกัน  ถ้าวิถีการผลิตไม่ปลอดภัยแม้รายได้จะดีแต่ก็ไม่ปลอดภัย  การสร้างเสริมสุขภาพสามารถทำได้เอง  พึ่งตนเองได้จริง มีความรู้จริงในเรื่องสุขภาพ  สมาชิกในครัวเรือนเรามีความเข้าใจกันจริงกับความเป็นอยู่ในอนาคตคือ ความมั่นคง  สถานการณ์โควิด-19 เราสามารถป้องกันและยับยั้งได้ดี เพราะฉะนั้นการสร้างเสริมสุขภาพอยู่ที่ประชาชนต้องมีความร่วมมือกัน ความมั่นคงทางสุขภาพ และความมั่นคงทางอาหารมีการเชื่อมโยงกับชุมชนอย่างมีนัย ทางด้านนโยบาย เชื่อมั่นว่าการสร้างเสริมสุขภาพเป็นเรื่องสำคัญจึงน่าจะมีการสนับสนุนมากกว่านี้  การเผชิญหน้ากับความเจ็บไข้ได้ป่วยต้องได้รับการดูแลเยียวยา มีการสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคที่สมดุลกัน
ข้อจำกัด ด้านกระบวนการได้มามีคุณภาพมากน้อยแค่ไหน กระบวนการขับเคลื่อนที่ผ่านองค์กรรัฐจะเป็นปัญหาหรือไม่

ข้อสรุปสำคัญ
1. เกิดองค์ความรู้เกี่ยวกับการสร้างเสริมสุขภาพ ว่าสุขภาพที่ดีต้องเริ่มจากครัวเรือน  การสร้างเสริมสุขภาพอยู่ที่ประชาชนต้องมีความร่วมมือกัน  ความมั่นคงทางสุขภาพ และความมั่นคงทางอาหารมีการเชื่อมโยงกับชุมชนอย่างมีนัย - ธนาคารต้นไม้  เป็นจุดเริ่มต้นของการถ่ายทอดความรู้ของคนอยู่ป่า สื่อความรู้ให้กับคนภายนอกได้เรียนรู้
- ป่าร่วมยาง  ความหลากหลายทางพันธุกรรมพืชหลายร้อยชนิดที่รวมกันอยู่ในสวนเดียว  ทุกอย่างมีมูลค่า กล้าไม้ เมล็ดพันธุ์ กิ่งพันธุ์ สามารถขายได้หมด  พืชที่ปลูกต้องสามารถตอบโจทย์ 3 ข้อ คือ กินได้ ขายได้ เป็นยา - การพัฒนานโยบายสาธารณะจากข้างล่างไปสู่ข้างบน  แม้ยังมีข้อจำกัด  แต่เป็นเรื่องที่ต้องทำเพราะเป็นเรื่องที่มาจากกระบวนการมีส่วนร่วม