สถาบันนโยบายสาธารณะ (สนส. ม.อ.)

ขั้นตอนการดำเนินงานตลาดนัดอาหารโรงเรียนสิเดะ ต.สะดาวา ตลาดนัดอาหารเพื่อสุขภาพโรงเรียนบ้านสิเดะ รายละเอียดการดำเนิน กิจกรรมโครงการตลาดนัดอาหาร เด็กน้อยแก้มใสในโรงเรียน อิ่มท้องสมองไบรท์ โรงเรียนสมบ้านสิเดะอำเภอโคกโพธ์ จังหวัดปัตตานี
กลุ่มเป้าหมาย
เด็กนักเรียนชั้น ป.5-ป.6 จำนวน 30 คน ครูผู้ดูแลจำนวน 2 คน
กิจกรรมที่ 1         1.ประชุมเจ้าหน้าที่ รพ.สต.เพื่อคัดเลือกโรงเรียนในการเข้าร่วมโครงการ (โรงเรียนที่คัดเลือก คือ โรงเรียนบ้านสิเดะ)         2.แจ้งประสานไปยังโรงเรียนกลุ่มเป้าหมายที่เราเลือก
        3.ประชุมครูที่รับผิดชอบเรื่องรายละเอียดโครงการ วางแผนในการทำกิจกรรมต่างๆเจ้าหน้าที่  รพ.สต ร่างแผนกิจกรรมที่จะดำเนินการ และแบ่งหน้าที่
กิจกรรมที่ 2
        แบ่งกลุ่มเด็กในการทำกิจกรรม พร้อมจัดทำใบสมัครตามกลุ่ม แบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบพร้อมทั้งจัดทำไวนิลประชาสัมพันธ์กิจกรรม ไวนิลตลาดนัดหน้าโรงเรียน แผ่นพับ เสียงตามสาย กิจกรรมที่ 3
        จัดอบรมให้ความรู้กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วม เด็กจำนวน 30 คน และผู้ปกครองจำนวน 10 คน ให้ความรู้เรื่องการแก้ไขปัญหาภาวะโภชนาการนักเรียนในโรงเรียน -ให้ความรู้เรื่องอาหารเพื่อสุขภาพ
- ให้ความรู้เรื่องอาหารแปรรูป
-ให้ความรู้เรื่องวิธีการเลือกผัก ผลไม้และเนื้อสัตว์
-กิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระดมความคิดเห็นระหว่างเด็กนักเรียน ผู้ปกครองและครู
- อบรมการทำบัญชีรายรับ - รายจ่าย

สรุปจากกิจกรรม
- วันทดลองเปิดตลาดนัดเป็นวันที่ 30 สิงหาคม 2567 มีผู้ปกครองมาร่วมด้วย ร้านที่เปิดทั้งหมด 10 ร้าน ทั้ง 10 ร้านจะมีครูพี่เลี้ยงประจำกลุ่มแต่ละกลุ่มคอยดูแลนักเรียน จะมีและมีร้านของผู้ปกครอง 1 ร้าน เป็นร้านขายผัก ทั้ง10 ร้านจะเน้นอาหารที่มีประโยชน์ อาหารที่ถูกหลักโภชนาการจากไส้กรอกเปลี่ยนเป็นไข่ เพื่อให้นักเรียนได้รับสารอาหารครบ

กิจกรรมก่อนเปิดตลาดนัดอย่างเป็นทางการ - ทำหนังสือเชิญกลุ่มเป้าหมาย ภาคีเครือข่ายเข้าร่วม
- จัดเตรียมสถานที่
- จัดซื้ออุปกรณ์แต่ละกลุ่ม เพื่อดำเนินการอย่างต่อเนื่อง - จัดทำป้ายไวนิลแต่ละกลุ่ม จัดทำแผ่นพับการทำอาหาร


กิจกรรมที่ 4 เปิดตลาดนัด โครงการตลาดนัดอาหาร เด็กน้อยแก้มใสในโรงเรียน อิ่มท้องสมองไบรท์    ณ โรงเรียนบ้านสิเดะพ่ ตำบลสะดาวา อำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี อย่างเป็นทางการ เปิดตลาดโดยนายอำเภอยะรัง และมีภาคีเครือข่ายในตำบล ผู้ปกครองเข้ามาร่วมในกิจกรรมครั้งนี้

ตลาดนัดอาหารโรงเรียนบ้านสิเดะ ต.สะดาวา ผลที่เกิดขึ้นจริงผลผลิต (Output) / ผลลัพธ์ (Outcome) / ผลสรุปที่สำคัญของกิจกรรม ตลาดนัดอาหาร เด็กน้อยแก้มใสในโรงเรียน อิ่มท้องสมองไบรท์ โรงเรียนสมบ้านสิเดะ
              วันที่ 30  สิงหาคม 2567 วันทดลองตลาดนัด               วันที่ 20 กันยายน 2567 วันเปิดตลาดนัดอย่างเป็นทางการ และจะมีครั้งต่อๆไป - กล่าวต้อนรับโดย นายนิมะนาเซ  สามะอาลี ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านสิเดะ - กล่าวรายงานเปิดโครงการโดย นางสุดนิสา เจ๊ะอบง ตำแหน่งผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสะดาวา - กล่าวเปิดพิธีโดย นายดนุช นาคสง่า นายอำเภอยะรัง
- กล่าวแสดงความยินดี ดยนางสาววรรณา สุวรรณชาตรี เจ้าหน้าที่สถาบันวิจัยสาธารณะ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ - เยี่ยมร้านทั้ง 12 ร้าน พร้อมอุดหนุนอาหารของนักเรียน
- สัมภาษณ์นักเรียน - สัมภาษณ์คณะทำงาน  โดยมีภาคีเครือข่ายและผู้ปกครองเข้าร่วมกิจกรรมเปิดตลาดนัดในวันดังกล่าว และมีการจัดตั้งบูธอาหารของแต่ละกลุ่ม ซึ่งกิจกรรมในวันดังกล่าวผ่านไปด้วยดี -ความคิดเห็นของผอ.โรงเรียนบ้านสิเดะ ให้กับโครงการตลาดนัดอาหารของเด็กๆในครั้งนี้ผอ.เห็นว่ากิจกรรมครั้งนี้เป็นเป็นกิจกรรมที่สร้างความรู้นอกห้องเรียนให้กับเด็กนักเรียน ทำให้เด็กรู้จักการเลือกซื้ออาหารที่มีประโชน์ และเป็นกิจกรรมที่ทุกภาคส่วนให้ความสำคัญและเห็นด้วยไม่ว่าจะเป็นนักเรียนผู้ปกครองหรือชุมชนเพราะทางรพ.สต.ได้มีการลง youtube ป้ายประชาสัมพันธ์ ในกิจกรรมครั้งนี้ทำให้ผู้ปกครองได้เข้ามามีส่วนร่วมและเห็นถึงความสำคัญของอาหารของเด็กๆมากยิ่งขึ้นและกิจกรรมในครั้งนี้ถือว่าประสบความสำเร็จเป็นอย่างมากหลังจากที่โรงเรียนไม่ได้มีกิจกรรมประเภทนี้มาสักพักหนึ่ง มีความรู้สึกภูมิใจและเหมือนเป็นการเปิดโอกาสให้เด็กได้เลือกทานอาหารที่มีประโยชน์มากยิ่งขึ้นอาหารบางประเภทเด็กยังไม่เคยทานเช่นแซนวิชที่มีผักด้วย ทานแล้วเขาก็รู้สึกชอบทำให้มีความเห็นว่ากิจกรรมแบบนี้จะเป็นการสร้างความยั่งยืนในเรื่องของการรับประทานอาหารของเด็กได้เด็กบางคนก็จะเลือกรับประทานอาหารมากยิ่งขึ้น และจะทำให้เป็นนโยบายของทางโรงเรียนเช่นทุกวัน(ระบุวันตามความเหมาะสม)จะมีตลาดอาหารเชิญชวนมาร่วมกิจกรรมตรงนี้ได้ทั้งผู้ปกครองและบุคคลบริเวณภายในชุมชน ปกติโดยส่วนใหญ่เด็กจะไม่ค่อยรับประทานอาหารเช้าก่อนมาโรงเรียน หากมีโครงการแบบนี้ก็อาจจะต้องจัดเป็นกลุ่มของเด็กในการเพิ่มเมนูอาหารเช้าเด็กจะได้มีตัวเลือกในการรับประทานอาหารเช้าที่หลากหลายมากยิ่งขึ้น กิจกรรมตลาดนัดอาหารของเด็กในครั้งนี้เป็นการตอบโจทย์อย่างมากเพราะจะมีเด็กบางส่วนที่ไม่ได้รับประทานอาหารเช้ามาจากที่บ้านแล้วพอมาถึงโรงเรียนก็ซื้อขนมข้างนอกมากินถ้าเรามีแบบนี้เด็กก็จะมีตัวเลือกมากยิ่งขึ้นบางเด็กบางคนอาจจะไม่อยากกินข้าวผัดหรือของบ้านที่เป็นเมนูเดิมๆการมีเมนูแบบนี้ทำให้เด็กมีตัวเลือกมากยิ่งขึ้นแล้วก็เขาก็รู้สึกว่ามันอร่อยมันแตกต่างจากที่เขาเคยกิน และกิจกรรมครั้งนี้ก็ทำให้เห็นถึงความสามัคคีแล้วก็การร่วมมือร่วมใจกันของนักเรียนไม่ว่าจะเป็นเด็กผู้หญิงเด็กผู้ชายตัวเล็กเด็กโตเด็กเล็กมีความร่วมมือกันหมดทุกคนช่วยกันทำให้เห็นว่ากิจกรรมบางกิจกรรมก็สามารถทำให้เห็นถึงการพัฒนาการทางอารมณ์ของเขาได้ด้วย ในการเลือกเมนูมาทำอาหารนั้นทางรพ. สต.ได้มีการติดต่อไปทางอาจารย์ที่มีความชำนาญด้านอาหารโดยตรงและตั้งโจทย์ไปให้ว่าในเมนูนั้นจะต้องมีอาหารครบทั้ง 5 หมู่สารอาหารครบทั้ง 5 หมู่เพื่อที่จะให้เด็กกินแล้วมีประโยชน์กับร่างกายของเขาอย่างเต็มที่และต้องเป็นวัตถุดิบที่เด็กสามารถกินได้ด้วย และวัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้บรรจุอาหาร ต้องเป็นวัสดุมาจากธรรมชาติไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม สิ่งหนึ่งที่ได้จากกิจกรรมครั้งนี้คือการที่ผู้ปกครองมามีส่วนร่วมในการทำอาหารและคิดเมนูกับเด็กทำให้เห็นถึงความสัมพันธ์ภายในครอบครัว โดยปกติโรงเรียนหากมีการทำกิจกรรมใดๆก็จะเชิญผู้ปกครองมาร่วมทุกกิจกรรมอยู่แล้วซึ่งเป็นการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้ปกครองเด็กและครูได้มากยิ่งขึ้น และอาจเป็นแนวทางเสริมอาชีพให้กับผู้ปกครองและครอบครัวของเด็กได้ด้วย เด็กๆหลายคนมีความคิดที่จะทำเมนูใหม่ๆขึ้นมาโดยใช้วัตถุดิบหรืออาหารท้องถิ่นที่มีอยู่แล้วมาพัฒนาให้มันน่ารับประทานมากยิ่งขึ้นเช่นเมนูข้าวยำไข่ม้วน เด็กได้เสริมทักษะในชีวิตเพิ่มมากขึ้นทั้งความคิดสร้างสรรค์ การคำนวณค่าใช้จ่ายหรือคำนวณปริมาณอาหารเป็นการเรียนรู้นอกห้องเรียนที่ส่งเสริมเด็กได้ดีมาก ในส่วนของการปรับปรุงในครั้งต่อไปจะเปลี่ยนตัววัตถุดิบเช่นพวกปูอัดเปลี่ยนเป็นใช้เนื้อสัตว์ที่มีอยู่ในท้องถิ่นให้มากยิ่งขึ้นเพราะเด็กจะได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนจริงๆ และในส่วนของซุ้มอาหารก็อาจจะลดปริมาณลงอาจจะเหลือ 5-6 ร้านเพื่อที่จะให้ผู้ขายเปลี่ยนเป็นผู้ซื้อบ้าง เด็กก็จะไม่เหนื่อยเกินไปรวมถึงคุณครูด้วยจัดกลุ่มสลับกันไปในแต่ละสัปดาห์ตามที่ทางโรงเรียนกำหนด ในส่วนของนักเรียนที่เป็นตัวแทนเข้าร่วมโครงการ
รู้สึกว่าอาหารที่ตัวเองทำมีประโยชน์ปริมาณสารอาหารที่ครบถ้วน ดีใจที่เพื่อนๆที่มาซื้อแซนวิชก็บอกว่าอร่อยแล้วก็ชอบ             อาหารที่เปิดขายโดยนักเรียน 10 ร้าน 1.ผัดซีอิ๊ว ไก่ ไข่ กุ้ง แครอท ต้นหอม พริกไทย กระเทียม เครื่องปรุง ที่เลือกเมนูนี้เพราะรู้สึกว่ามันน่ากินและทำได้ไม่ยากกินแล้วก็อิ่มท้องและมีความอร่อยด้วย อยากทำแบบนี้ทุกครั้งเพราะสนุกด้วยแล้วก็ได้กินอาหารที่หลากหลาย 2. วาลเฟิล เป็นเมนูทานเล่นสำหรับเด็กๆ ร้านนี้เด็กต่อคิวยาวมาก 3. สลัดโรล ปกติเป็นเมนูที่เด็กไม่ชอบกิน เพราะมีแต่ผัก แต่เมื่อมีขายที่โรงเรียนเด็กมีอาการอยากจะลองกิน กินแล้วทำให้เด็กติดใจมาก 4.ข้าวผัดไข่ เป็นเมนูที่เด็กๆชอบกินได้ทุกวัน 5. เบอร์เกอร์ไข่ขยี้ ขนมปัง  ไข่ มายองเนส ผัก เป็นเมนูที่ทุกคนให้ความสนใจเพราะมีปริมาณที่เยอะและอิ่มพอดี 6. มันทอด กินกับผักเป็นเมนู เมื่อมีขายที่โรงเรียนเด็กมีอาการอยากจะลองกิน กินแล้วทำให้เด็กติดใจมาก 7.ข้าวยำ เป็นเมนูที่ทำง่ายและอร่อยสามารถกินได้ทุกวัยมีสารอาหารครบ 5 หมู่ 8. สลัดผัก ไข่ ไก่และผักต่างๆ เป็นเมนูที่เด็กๆไม่ค่อยชอบ แต่เมื่อมีขายเด็กๆดูแล้วน่ากินมาก เมื่อได้ลองแล้ว ทำให้เด็กรู้สึกชอบในการที่จะกินผักมากขึ้น 9.ข้าวต้มทรงเครื่อง เป็นเมนูอาหารอ่อนๆเด็กๆทุกคนชอบกันมากๆ 10.น้ำสมุนไพร น้ำอัญชัญมะนาว น้ำสัปปะรด น้ำโยเกิตแมงลัก เป็นน้ำเพื่อสุขภาพที่ดีต่อผู้เข้าร่วมงานทุกคน

ความรู้สึกจากตัวแทนนักเรียนที่เข้าร่วมโครงการ           อยากขอบคุณที่มีโครงการแบบนี้เกิดขึ้นเพราะทำให้เพื่อนๆน้องๆในโรงเรียนได้มีอาหารที่หลากหลายแล้วก็อร่อยเพิ่มมากขึ้นอยากให้ทำแบบนี้ไปเรื่อยๆ อยากให้เปิดตลาดทุกวัน                 ในส่วนของผู้ปกครองรู้สึกประทับใจที่มีโครงการนี้เห็นลูกๆหลานๆได้ทำกิจกรรมและมีความสุขกับกิจกรรมที่ทำให้เห็นถึงศักยภาพของลูกหลานตัวเองว่าจากปกติอยู่บ้านอาจจะไม่เคยทำแต่พอมีกิจกรรมนี้ทุกคนร่วมมือร่วมใจกันทำให้ผู้ปกครองรู้สึกมีความสุขไปด้วยโดยปกติผู้ปกครองจะมามีส่วนร่วมในกิจกรรมของทางโรงเรียนอยู่บ่อยๆแต่ยังไม่เคยมีกิจกรรมที่เด็กๆทำอาหารมาแลกเปลี่ยนหรือขายกันแบบนี้หากมีการจัดกิจกรรมแบบนี้ต่อไปก็จะให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี