สถาบันนโยบายสาธารณะ (สนส. ม.อ.)

ประสานคณะทำงานระดับจังหวัด/กลุ่มจังหวัดหรือ  เขต กยท. (ใต้บน-ใต้กลาง-ใต้ล่าง)  ปรึกษาหารือเพื่อจัดทำแผนความร่วมมือเกษตรกรรมยั่งยืนระดับจังหวัด
ทั้งนี้บางจังหวัดหรือเขตพื้นที่ กยท.  อาจบูรณาการร่วมกับกิจกรรมตามแผนงานของหน่วยงานในพื้นที่

เกิดข้อมูลการขับเคลื่อนงานและเรียนรู้ระบบการจัดการสวนยางสวนยางยั่งยืน หรือการเปลี่ยนสวนยางเชิงเดี่ยวให้มีความสมดุลนิเวศ เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพ ปลูกพืช-ทำปศุสัตว์ร่วมการปลูกยาง ซึ่งเป็นการแก้ไขอย่างยั่งยืน อีกทั้งก็ไม่ใช่ประเด็นใหม่ ทว่า จากวันนั้นจนถึงวันนี้ก็ยังไม่มีหน่วยงานไหนที่มีความเข้าใจทำให้ผู้ได้รับผลกระทบโดยตรงอย่าง “เกษตรกร” ต้องไม่นิ่งเฉย การปลูกพืชแซมยาง อาทิ ผักพื้นบ้าน กาแฟสายพันธุ์ต่างๆ  พืชที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ อาทิ ไม้สัก จำปาทอง ตะเคียนทอง รวมทั้งหันมาทำเกษตรผสมผสาน เช่น เลี้ยงไก่ไข่ เลี้ยงแพะ ทำฟาร์มเห็ด ฯลฯ ทั้งหมดนี้ก็เพื่อความอยู่รอด การทำการเกษตรต้องดูความเหมาะสมของพื้นที่ซึ่งทางภาคใต้ควรทำ 3 สิ่ง คือ ปลูกยาง/ปาล์ม/ผลไม้ เพื่อสร้างความมั่นคง โดยการใช้ยางเป็นรายได้รายวัน ปาล์มรายเดือน/ผลไม้รายปี คำว่าเกษตรกรรมยั่งยืนไม่ใช่แค่สวนยางแต่ต้องมีอย่างอื่นเพื่อให้เกิดการพึ่งพิง การทำสวนยางลงทุนครั้งเดียวมีรายได้ตลอดยางคือพืชมหัศจรรย์ในการแก้ปัญหาครอบครัว เช่น หากเรามียางสามารถกรีดขายได้เงินทันทีและขายได้เกือบทุกส่วน ทำอะไรก็ตามให้เขามาขอซื้อ เราอย่าไปขอให้เค้าซื้อ
บำนาญชีวิตของเกษตรกร ต้องเริ่มวางแผนชีวิต ทำอย่างไร อะไรคือความยั่งยืนของชีวิตหากถึงเวลาที่เราอายุมากขึ้นจะได้มีเงิน มีผลตอบแทนจากสิ่งที่ทำ ดุลภาพชีวิตกับธรรมชาติ  ในโลกปัจจุบันมีความเปลี่ยนแปลงจึงต้องมี 3 ส่วน คือ  ประสบการณ์/วิชาการ/เทคโนโลยี  การดำเนินชีวิตที่ถูกต้อง คือ การมีแผนที่เป็นของตัวเองและสำคัญคือ การอย่าทำตามกระแส  จริธรรม จริยศาสตร์ ของการดำรงชีวิต
  ยางพาราจะมีราคาไม่คงที่บางครั้งราคาตกต่ำเกษตรกรจึงต้องปลูกพืชผสมผสานโดยได้น้อมนำศาสตร์พระราชามาใช้ในพื้นที่ปลูกยางพารา  การปลูกพืชผสมผสานทำให้มีรายได้เพิ่มมากขึ้นต่อเนื่องและการทำผสมผสานต้องมีทั้งเรื่องพืช ประมง ปศุสัตว์ ต้องทำร่วมกันทั้งหมดจึงจะอยู่ได้ หากเอาเฉพาะแต่พืช หรือ ปศุสัตว์หรือ ประมง เพียงอย่างเดียว ไม่ได้ ต้องนำมาผสมผสานทั้งหมดเป็นสวนยาง ปลูกพืชร่วมยาง ทั้งไม้ไผ่  ผักเหรียง และพืช หลายชนิด ผสมผสานกัน ใช้พื้นที่ที่มีอยู่ ให้เกิดประโยชน์ ให้มากที่สุด

เกษตรกรผู้ทำแผนแม่บทยางพารา/แกนนำเกษตรกรถ้ำพรรณราและทีมวิชาการ