แบบรายงานการดำเนินงานฉบับสมบูรณ์
รายงานฉบับสมบูรณ์
ศวสต
“ การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี ”
จังหวัดสุราษฎร์ธานี
หัวหน้าโครงการ
ดร.ปวิตร ชัยวิสิทธิ์
ชื่อโครงการ การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
ที่อยู่ จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัด สุราษฎร์ธานี
รหัสโครงการ 61-ข-054 เลขที่ข้อตกลง 61-ข-054
ระยะเวลาดำเนินงาน ตั้งแต่ 1 มิถุนายน 2561 ถึง 30 เมษายน 2562
กิตติกรรมประกาศ
"การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัดสุราษฎร์ธานี" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน จังหวัดสุราษฎร์ธานี
คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ ศวสต ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป
คณะทำงานโครงการ
การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
บทคัดย่อ
โครงการ " การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี " ดำเนินการในพื้นที่ จังหวัดสุราษฎร์ธานี รหัสโครงการ 61-ข-054 ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 มิถุนายน 2561 - 30 เมษายน 2562 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 40,000.00 บาท จาก ศวสต เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นสมาชิกในชุมชนจำนวน 0 คน หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้
โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ
หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"
สารบัญ
กิตติกรรมประกาศ บทคัดย่อ ความเป็นมา/หลักการเหตุผล วัตถุประสงค์โครงการ กิจกรรม/การดำเนินงาน กลุ่มเป้าหมาย ผลลัพธ์ที่ได้ การประเมินผล ปัญหาและอุปสรรค ข้อเสนอแนะ เอกสารประกอบอื่นๆ
ความเป็นมา/หลักการเหตุผล
ปัจจุบันประชากรโลกก้าวสู่สังคมผู้สูงอายุ จากข้อมูลของสหประชาชาติพบว่า ในปี ค.ศ.2017 มีผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป 962 ล้านคน มากกว่า ค.ศ. 1980 เป็นสองเท่า (382 ล้านคน) และคาดการณ์ว่า ในปี ค.ศ. 2050 จะมีผู้สูงอายุสูงถึง 2.1 พันล้านคน (UN, 2017) สำหรับสถานการณ์ผู้สูงอายุในประเทศไทย เพิ่มขึ้นประมาณ 7 เท่า จาก ค.ศ. 1960 จาก 1.5 ล้านคน เป็น 10.7 ล้านคน ในปี ค.ศ. 2015 ประมาณร้อยละ 16 ของประชากรทั้งหมด และคาดการว่าในปี ค.ศ. 2035 จะมีผู้สูงอายุ เพิ่มขึ้นมากกว่า 20 ล้าน ร้อยละ 30 ของประชากรทั้งหมด (Knodel at al., 2015)
ผู้สูงอายุมีการเปลี่ยนแปลงของระบบร่างกาย ส่งผลให้ร่างกายมีประสิทธิภาพในการทำงานลดลง การเปลี่ยนแปลงส่งผลต่อปัญหาสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจ เช่น ระบบภูมิคุ้มกันลดลง การยืดหยุ่นของหลอดเลือดลดลง และ โรคเรื้อรัง (Eliopoulos, 2005) จากการศึกษาสถานะสุขภาพของผู้สูงอายุในประเทศ เกาหลี และสหรัฐอเมริกา พบผู้สูงอายุประมาณ ร้อยละ 37.7- 43.8 เจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น ความดันโลหิตสูง ข้ออักเสบ โรคหัวใจ มะเร็ง และโรคปอด (Park, 2014: Marchi et al., 2008) สำหรับการศึกษาในประเทศไทย พบผู้สูงอายุมีการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง ประมาณ ร้อยละ18.8 – 54.10 (Knodel at al., 2015: จิณณ์ณิชา และ ปิยธิดา, 2558) ส่วนใหญ่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 53.2 ข้อเข่าเสื่อม ร้อยละ 37.5 และ เบาหวาน ร้อยละ 22.2 นอกจากนี้ผู้สูงอายุยังมีปัญหาด้านจิตใจ เกิดการเปลี่ยนแปลงบทบาททางสังคม การสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก การเปลี่ยนแปลงทางสภาพสังคม และปัญหาสุขภาพทางกาย ส่งผลต่อสภาวะอารมณ์และจิตใจของผู้สูงอายุทำให้ผู้สูงอายุ มีความรู้สึกโดดเดี่ยว วิตกกังวล ซึมเศร้า และการนอนหลับผิดปกติ (Roy, 2003; Stanley and Beck, 2000; พีรสันต์, 2560) จากที่ผู้สูงอายุมีการเลิกจ้างการทำงานหรือเกษียณอายุราชการ ทำให้ขาดรายได้ ทำให้เกิดปัญหาทางเศรษฐกิจได้อีกด้วย (Davis and Grant, 1990)
จากการที่ประเทศไทยเข้าสู่ระยะ ภาวะประชากรผู้สูงอายุ (Population ageing) รัฐบาลได้กำหนดแผนนโยบายผู้สูงอายุแห่งชาติ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2545 - 2564) โดยต้องการผู้สูงอายุมีสุขภาพที่ดีทั้งร่างกายและจิตใจ ผู้สูงอายุที่ทุกข์ยากและต้องการเกื้อกุลได้รับความช่วยเหลือที่เหมาะสม ครอบครัวและชุมชนเป็นสถาบันหลักในการเกื้อกุลผู้สูงอายุ และต้องส่งเสริมและสนับสนุนการเข้าถึงการบริการภาครัฐ ด้วยเหตุนี้ อำเภอคีรีรัฐนิคมและอำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี จึงได้ใช้หลักการของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตของอำเภอโดยประชาชนเป็นศูนย์กลาง และทำงานอย่างมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในพื้นที่ กำหนดปัญหาของร่วมกัน ซึ่งประเด็นผู้สูงอายุเป็นประเด็นที่พื้นที่ให้ความสำคัญ จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ ในพื้นที่อำเภอคีรีรัฐนิคมและอำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานีขึ้น เพื่อพัฒนาศักยภาพกลไกระบบสุขภาพ ส่งเสริมบทบาทกองทุนหลักประกันสุขภาพ และจัดทำข้อมูลเพื่อใช้ในการวางแผนแก้ปัญหาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ แต่อย่างไรก็ตาม การดำเนินโครงการต่างๆ ล้วนมีผลกระทบต่อสุขภาพ สังคม และสิ่งแวดล้อม ดังนั้น ผู้วิจัยจึงได้นำกระบวนการประเมินผลกระทบทางสุขภาพมาเป็นแนวทางในการประเมินผลกระทบของโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ โดยการประเมินผลกระทบต่อสุขภาพจะมุ่งเน้นการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในพื้นที่ เพื่อให้ทราบผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับปัจจัยกำหนดสุขภาพอันจะส่งผลต่อเนื่องไปถึงสุขภาพทั้ง 4 มิติ
สถานการณ์
วัตถุประสงค์โครงการ
- เพื่อกลั่นกรองนโยบาย แผนงาน โครงการ หรือกิจกรรมโดยสาธารณะ (Public screening)
- เพื่อการกำหนดขอบเขตการศึกษาโดยสาธารณะ (Public scoping)
- เพื่อประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing)
- เพื่อทบทวนร่างรายงานผลการศึกษาโดยสาธารณะ (Public review)
กิจกรรม/การดำเนินงาน
กลุ่มเป้าหมาย
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน
วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้
ผลลัพธ์และตัวชี้วัดผลลัพธ์**
กิจกรรมของโครงการ ผลผลิต* ผลผลิตที่ตั้งไว้ ผลผลิตที่เกิดขึ้นจริง
1. ลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อเตรียม Public Screening อำเภอบ้านนาสาร
วันที่ 23 กรกฎาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
- วิเคราะห์ กลุ่ม stakeholders จากแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ
- วิเคราะห์ กลุ่ม stakeholders จากกิจกรรมที่เกิดขึ้นจริงในพื้นที่ นอกเหนือจากแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
จากการวิเคราะห์ กลุ่ม stakeholders ร่วมกับผู้รับผิดชอบงาน ระดับอำเภอ และ รพสต จากแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ มีกลุ่ม stakeholders ดังนี้
1.อสม
2.ประธานชมรม อสม.
3. Care Management
4. กำนัน
5. ประธานผู้สูงอายุอำเภอบ้านนาสาร
ผู้ใหญ่บ้าน
6. ผู้อำนวยการกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม
7. นายกเทศบาลฯ
8. รองนายกเทศบาลฯ
9. ปลัดเทศบาลฯ
10. ผู้อำนวยการโรงเรียนผู้สูงอายุ
11. เจ้าหน้าที่สาธารณสุข
2
0
2. ลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อเตรียม Public Screening อำเภอคีรีรัฐนิคม
วันที่ 28 กรกฎาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
-สัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับกิจกรรมที่ดำเนินงานแผนงานโครงการผู้สูงอายุ และกิจกรรมอื่นๆ ที่พัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในพื้นที่ อำเภอคีรีรัฐนิคม
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
กิจกรรมการดำเนินงานผู้สูงอายุ จะประกอบไป ด้วย การจัดประชุมคณะกรรมการ พัฒนาศักยภาพกลไกกองทุนหลักประกันสุขภาพ พัฒนาศักยภาพกลไก DHB ประชุมสรุปผลและถอดบทเรียนการดำเนินงาน อบรมการจัดทำแผนงานโครงการระดับตำบล เยี่ยมเสริมพลังชมรมผู้สูงอายุโดยชุมชน สรุปและถอดบทเรียนการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยชุมชน จัดทำข้อมูลผู้สูงอายุ และการสังเคราะห์ข้อมูล / ชุดความรู้ ซึ่งเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในอำเภอบ้านนาสารตามแผนงานโครงการที่ได้กำหนดไว้
ข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก
การดำเนินงานผู้สูงอายุในพื้นที่ อำเภอคีรีรัฐนิคม ได้ดำเนินไปมากกว่า ตัวแผนงานโครงการที่ได้กำหนดไว้ โดยมีการดูแล คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (Long Term Care) โดยจะเน้นไปที่การดูแลกลุ่มติดบ้านติดเตียงไม่ให้อาการแย่ลง และช่วยฟื้นฟูร่างกายให้กลับมาช่วยเหลือตัวเองได้ ส่วนผู้สูงอายุที่ที่ช่วยเหลือตัวเองได้ มีการจัดตั้งโรงเรียนผู้สูงอายุ
2
2
3. ลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อเตรียม Public Scoping อำเภอบ้านนาสาร
วันที่ 20 ตุลาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
- สัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับกิจกรรมที่ดำเนินงานโครงการผู้สูงอายุ ในพื้นที่ อำเภอนาสาร
- ปัจจัยสนับสนุนในการดำเนินงานและปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงานโครงการผู้สูงอายุ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
กิจกรรมการดำเนินงานผู้สูงอายุ จะประกอบไป ด้วย การจัดประชุมคณะกรรมการ พัฒนาศักยภาพกลไกกองทุนหลักประกันสุขภาพ พัฒนาศักยภาพกลไก DHB ประชุมสรุปผลและถอดบทเรียนการดำเนินงาน อบรมการจัดทำแผนงานโครงการระดับตำบล เยี่ยมเสริมพลังชมรมผู้สูงอายุโดยชุมชน สรุปและถอดบทเรียนการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยชุมชน จัดทำข้อมูลผู้สูงอายุ และการสังเคราะห์ข้อมูล / ชุดความรู้ ซึ่งเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในอำเภอบ้านนาสารตามแผนงานโครงการที่ได้กำหนดไว้
ข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก
การดำเนินงานผู้สูงอายุในพื้นที่ อำเภอนาสาร ได้ดำเนินไปมากกว่า ตัวแผนงานโครงการที่ได้กำหนดไว้ โดยมีการดูแล คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุ ทั้ง 3 กลุ่มเป้าหมาย
1. ผู้สูงอายุที่ติดสังคม มีการจัดตั้งโรงเรียนผู้สูงอายุ เพื่อเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิต ทั้งกาย จิตใจ สังคม และ สนับสนุนการประกอบอาชีพเพื่อให้มีรายได้
2. ผู้สูงอายุที่ติดบ้าน มีทีมสุขภาพในการดูแล
3. ผู้สูงอายุติดเตียง มีทีมสุขภาพในการดูแล
ทราบปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงานผู้สูงอายุในพื้นที่อำเภอสาร เช่น
1. บางรพ สต. บริการทำ care plan ตั้งแต่ปี 2559 แต่ยังไม่สามารถเบิกเงิน
2. มีเงินเข้ามาดำเนินการในพื้นที่ แต่ได้งานเท่าเดิม แต่ ต้องทำงานเพิ่มขึ้น
2
2
4. ลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อเตรียม Public Scoping อำเภอคีรีรัฐนิคม
วันที่ 21 ตุลาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
- วิเคราะห์ กลุ่ม stakeholders จากแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ
- วิเคราะห์ กลุ่ม stakeholders จากกิจกรรมที่เกิดขึ้นจริงในพื้นที่ นอกเหนือจากแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
จากการวิเคราะห์ กลุ่ม stakeholders ร่วมกับผู้รับผิดชอบงาน ระดับอำเภอ และ รพสต จากแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ มีกลุ่ม stakeholders ดังนี้
- แกนนำผู้สูงอายุ
- ผู้สูงอายุ
- อสม.
- ผู้บริหารจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสุราษฎร์ธานี
- เจ้าหน้าที่สาธารณสุข
- ผู้รับผิดชอบงาน CM CG CP
- เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน
- นายกองค์การบริหารส่วนตำบล
2
2
5. ประชุมเตรียมจัดทำเวที Public screening และ Public scoping
วันที่ 15 ธันวาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
ประชุม
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
จำนวนคน/ผู้เข้าร่วมกิจกรรมจริง 10 คน
รายละเอียดกลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วม
อาจารย์จาก สจรส.ม.อ. และผู้ประเมิน
รายละเอียดขั้นตอน กระบวนการ กิจกรรมปฎิบัติจริง
นำเสนอและรับการวิพากษ์
10
0
6. การกำหนดขอบเขตการศึกษาโดยสาธารณะ (Public scoping)
วันที่ 20 ธันวาคม 2561 เวลา 08:30 น.กิจกรรมที่ทำ
- ชี้แจงโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุอำเภอนาสาร และคีรีรัฐนิยม
- ชี้แจงกระบวนการ การกำหนดขอบเขตการศึกษาโดยสาธารณะ (Public scoping)
- รับฟังความคิดเห็น
- สรุปประเด็นประเมินและวิธีการประเมิน
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
ได้กรอบ การดำเนินงาน
กิจกรรมการดำเนินงานมีทั้งหมด 5 กลุ่ม
1. การพัฒนาศักยภาพ
2. การจัดทำฐานข้อมูล
3. การเสริมสร้างองค์ความรู้
4. การติดตามประเมินผล
5. การผลักดันสู่นโยบาย
30
0
7. ลงพื้นที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) อำเภอบ้านนาสาร
วันที่ 19 มกราคม 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
สัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนา ตามกรอบ ของ Public scoping
เกิดแผนงาน/โครงการระดับกองทุนตำบล ผู้สูงอายุ
เกิดการบูรณาการการดำเนินงานตามประเด็นปัญหา ผู้สูงอายุ ในระดับอำเภอ
สมัชชาสุขภาพจังหวัดในประเด็น ผู้สูงอายุ
ยกระดับงาน ผส.เป็นงานในระดับเขตสุขภาพ
เกิดเครือข่ายการทำงานเรื่อง ผู้สูงอายุ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
การดำเนินงานผู้สูงอายุ
เกิดแผนงาน/โครงการระดับกองทุนตำบล ผู้สูงอายุ ในพื้นที่สถานที่อนามัยควนสุบรรณ อำเภอนาสาร โดยมีเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเป็นพี่เลี้ยง ในการเขียนแผนโครงการ และการวิเคราะห์สถานะสุขภาพของผู้สูงอายุ จากฐานข้อมูล J ของสถานีอนามัย และการตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ แล้วคืนข้อมูลให้ในแต่ละชุมชน และช่วยกันเขียนแผนโครงการผู้สูงอายุ ไปยังกองทุนสุขภาพระดับตำบล
การดำเนินงานโรงเรียนผู้สูงอายุ มีการนำ ชักจุง ผู้สูงอายุที่มีคุณภาพ เช่น ครูเกษียณอายุราชการ เป็นแกนนำในการพัฒนาโรงเรียน พร้อมกับหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน สนับสนุนในการดูแลสุขภาพ ทั้งรางกาย จิตใจ และสังคม และมีพัฒนาอาชีพเพื่อสร้างรายได้ และได้ขยายกิจกรรมไปภายในอำเภอ และภายนอกอำเภอ
เกิดการบูรณาการการดำเนินงานตามประเด็นปัญหา ผู้สูงอายุ ในระดับอำเภอ
การการขยายกิจกรรมโรงเรียนผู้สูงอายุไป ยังตำบลที่มีความพร้อม และใกล้ครอบคลุมมั้งอำเภอ และโรงเรียนผู้สูงอายุของอำเภอบ้านนาสารยังเป็นต้นแบบ ในอำเภออื่นๆ ในจังหวัดสุราฎณ์ธานี และไม่ได้พลักดันเป็น พชอ เนื่องจาก การดำเนินการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุได้ดำเนินการอยู่แล้ว จึงไม่ใช้ประเด็นทท่าทาย
สมัชชาสุขภาพจังหวัดในประเด็น ผู้สูงอายุ
มีการพลักดันนโยบายจากส่วนกลางลงสู่จังหวัด และมาบรรจบกันในระดับอำเภอ
- ยกระดับงาน ผส.เป็นงานในระดับเขตสุขภาพ
ไม่เป็น
- เกิดเครือข่ายการทำงานเรื่อง ผู้สูงอายุ
กศน สาธารณสุข เกษตร อบต พัฒนาสังคม แกนนำชุมชน และ เอกชน มีส่วนร่วมในกรดำเนินงานพัฒนาคุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุ
5
6
8. ลงพื้นที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) อำเภอคีรีรัฐนิคม
วันที่ 20 มกราคม 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
สัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนา ตามกรอบ ของ Public scoping
1. เกิดแผนงาน/โครงการระดับกองทุนตำบล ผู้สูงอายุ
2. เกิดการบูรณาการการดำเนินงานตามประเด็นปัญหา ผู้สูงอายุ ในระดับอำเภอ
3. สมัชชาสุขภาพจังหวัดในประเด็น ผู้สูงอายุ
4. ยกระดับงาน ผส.เป็นงานในระดับเขตสุขภาพ
5. เกิดเครือข่ายการทำงานเรื่อง ผู้สูงอายุ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
- เกิดแผนงาน/โครงการระดับกองทุนตำบล ผู้สูงอายุ ในพื้นที่โดยมีเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเป็นพี่เลี้ยง ในการเขียนแผนโครงการ และการวิเคราะห์สถานะสุขภาพของผู้สูงอายุ จากฐานข้อมูล J ของสถานีอนามัย และการตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ มีการคัดกรองผูู้งอายุออกเป็น 3 กลุ่ม คือ ผู้สูงอายุติดสังคม ติดบ้าน และ ติดเตียง จะได้รับการดูแล ตามบริการ LTC ตาม Standard of living และ Standard of care มี ประเมินความต้องการ
ด้านร่างกาย จิตใจ สิ่งแวดล้อมตามระดับการพึ่งพิง 2. ด้านความจำเป็นในการรับบริการจากรัฐ แล้วคืนให้ในแต่ละชุมชน และช่วยกันเขียนแผนโครงการผู้สูงอายุ ไปยังกองทุนสุขภาพระดับตำบล โดยมีคณะกรรมการ 3 ชุด กลั่นกรองตัวโครงการเพื่อให้ มีความถูกต้องมากยิ่งขึ้น
การดำเนินการพัฒนาคุณภาพชัวิตของผู้สูงอายุ อำเภอคีรีรัฐ เน้น ฟื้นฟูสุขภาพ (กายอุปกรณ์) โดยมีการจัดเป็นกองทุนกายอุปกรณ์ ในแต่ละ อบต โดยให้ เจ้าหน้าที่ รพ สต ประเมินสภานะสุขภาพ หากต้องฟื้นฟูสุขภาพ (กายอุปกรณ์) ส่งต่อให้ โรงพยาบาลประเมิน แล้วจะได้รับการสนับสนุน กายอุปกรณ์ จาก อบจ ส่วนการดูแลคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุที่ติดสังคมกำลังมีการพัฒนาโรงเรียนผู้สูงอายุ
เกิดการบูรณาการการดำเนินงานตามประเด็นปัญหา ผู้สูงอายุ ในระดับอำเภอ
กองฟื้นฟูสุขภาพ (กายอุปกรณ์) ได้ขยายไปในพื้นที่ของ อำเภอคีรีรัฐ และได้เป็นอำเภอต้นแบบในการดำเนินการ และ การการขยายกิจกรรมโรงเรียนผู้สูงอายุไป ยังตำบลที่มีความพร้อม และใกล้ครอบคลุมมั้งอำเภอ และไม่ได้พลักดันเป็น พชอ เนื่องจาก การดำเนินการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุได้ดำเนินการอยู่แล้ว จึงไม่ใช้ประเด็นทท่าทาย
สมัชชาสุขภาพจังหวัดในประเด็น ผู้สูงอายุ
มีการพลักดันนโยบายจากส่วนกลางลงสู่จังหวัด และมาบรรจบกันในระดับอำเภอ
- ยกระดับงาน ผส.เป็นงานในระดับเขตสุขภาพ
ไม่เป็น
- เกิดเครือข่ายการทำงานเรื่อง ผู้สูงอายุ
โรงพยาบาล อบจ กศน สาธารณสุข เกษตร อบต พัฒนาสังคม แกนนำชุมชน และ เอกชน มีส่วนร่วมในกรดำเนินงานพัฒนาคุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุ
5
6
9. ลงพื้นที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) อำเภอบ้านนาสาร
วันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
-การประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (public assessing) ด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (in-depth interview) และการสนทนากลุ่ม (focus group)
1. เกิดแผนงาน/โครงการระดับกองทุนตำบล ผู้สูงอายุ
2. เกิดการบูรณาการการดำเนินงานตามประเด็นปัญหา ผู้สูงอายุ ในระดับอำเภอ
3. สมัชชาสุขภาพจังหวัดในประเด็น ผู้สูงอายุ
4. ยกระดับงาน ผส.เป็นงานในระดับเขตสุขภาพ
5. เกิดเครือข่ายการทำงานเรื่อง ผู้สูงอายุ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
-สำหรับรูปแบบการมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ พบว่า อำเภอบ้านนาสารและอำเภอคีรีรัฐนิคม มีรูปแบบการมีส่วนร่วมที่คล้ายคลึงกัน แตกต่างเพียงแค่รูปแบบกิจกรรมที่ดำเนินการ คือ อำเภอบ้านนาสาร ดำเนินการโดยเน้นผู้สูงอายุกลุ่มติดสังคม โดยมุ่งเน้นพัฒนาให้เกิดชมรมผู้สูงอายุคุณภาพและโรงเรียนผู้สูงอายุ โดยมีหน่วยงานภายนอกเข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินการ ประกอบด้วย กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์และกระทรวงมหาดไทยมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับลักษณะความเป็นอยู่และความมั่นคงในชีวิต กระทรวงกระเกษตรและสหกรณ์มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการส่งเสริมอาชีพ กระทรวงสาธารณสุขมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับสุขภาพและการดำเนินกิจกรรมต่างภายในพื้นที่ เช่น รพ.สต. สสอ. รพ. และ สสจ. องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เช่น อบจ. และ อบต. และเทศบาลมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการสนับสนุนงบประมาณและการดำเนินงานร่วมกับพื้นที่ สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการเรียนการสอนภายในโรงเรียนผู้สูงอายุและการส่งเสริมอาชีพ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการเรียนการสอนด้านการจัดทำแผนชุมชน มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานีมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการทำ MOU เพื่อจัดทำหลักสูตรโรงเรียนผู้สูงอายุ วัดมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการเรียนการสอนธรรมมะในชีวิตประจำวัน กรมการพัฒนาชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์และการหาช่องทางกระจายสินค้าให้กับโรงเรียนผู้สูงอายุ เป็นต้น
6
6
10. ลงพื้นที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) อำเภอคีรีรัฐนิคม
วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
-การประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (public assessing) ด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (in-depth interview) และการสนทนากลุ่ม (focus group)
1. เกิดแผนงาน/โครงการระดับกองทุนตำบล ผู้สูงอายุ
2. เกิดการบูรณาการการดำเนินงานตามประเด็นปัญหา ผู้สูงอายุ ในระดับอำเภอ
3. สมัชชาสุขภาพจังหวัดในประเด็น ผู้สูงอายุ
4. ยกระดับงาน ผส.เป็นงานในระดับเขตสุขภาพ
5. เกิดเครือข่ายการทำงานเรื่อง ผู้สูงอาย
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
-ดำเนินการโดยเน้นผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน ติดเตียง โดยจัดตั้งศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ (day care) และกองทุนกายอุปกรณ์ โดยได้รับความร่วมมือจาก โรงพยาบาลคีรีรัฐนิคมมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับสุขภาพของผู้สูงอายุ ทีมสหวิชาชีพ และการประสานการดำเนินงานระหว่างศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ (day care) และกองทุนกายอุปกรณ์ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับลักษณะความเป็นอยู่และความมั่นคงในชีวิต เช่น สวัสดิการสำหรับผู้สูงอายุ เป็นต้น กองทุน long term care มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการจัดทำแผนการดูแลผู้สูงอายุและงบประมาณสำหรับผู้สูงอายุที่มีความจำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลือ อบจ. มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการจัดสร้างและปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยให้เหมาะสำหรับผู้สูงอายุที่มีความพิการ ทุพลภาพ ที่ได้รับกายอุปกรณ์ ตลอดจนสนับสนุนเกี่ยวกับกายอุปกรณ์บางส่วน อบต.และเทศบาลมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการสนับสนุนงบประมาณและดำเนินการในพื้นที่ กรมการพัฒนาชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์และการหาช่องทางกระจายสินค้าให้กับผู้สูงอายุที่อยู่ในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุที่สามารถทำงานเป็นรายได้เสริมได้ สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการส่งเสริมอาชีพ เป็นต้น
5
5
11. ทบทวนร่างรายงานผลการศึกษาโดยสาธารณะ (Public review)
วันที่ 16 มิถุนายน 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
คืนข้อมูลให้กับพื้นที่ และเปิดโอกาสให้เพิ่มเติมและเสนอความคืดเห็นเพื่อความครอบคลุม
1. ชี้แจงโครงการการประเมิน
2. ชี้แจงผลการประเมิน โดยการประยุกต์ใช้กระบวนการ HIA
3. เปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย แสดงความคิดเห็น เติมเต็ม ผลการประเมิน
4. สรุปผลการ ดำเนินการ Public review
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
การประเมินโครงการโดยใช้ประบวนการ HIA มีความสมบูณ์ ถูกต้องมากยิ่งขึ้น
30
30
* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น
ส่วนที่ 2 ประเมินความพึงพอใจต่อความสำเร็จและปัญหาอุปสรรคในการดำเนินโครงการในภาพรวม
ผลการดำเนินโครงการ
สรุปผลการดำเนินโครงการ
ผลการดำเนินโครงการ/กิจกรรม:
ผลผลิตโครงการ
วัตถุประสงค์ สถานการณ์ เป้าหมาย ผลผลิต อธิบาย
1
เพื่อกลั่นกรองนโยบาย แผนงาน โครงการ หรือกิจกรรมโดยสาธารณะ (Public screening)
ตัวชี้วัด : 1.มีข้อมูลรายละเอียดโครงการ/แผนการดำเนินงาน และโครงการอื่นๆ ที่มีลักษณะใกล้เคียงกับโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ 2. ทราบผลกระทบต่อสุขภาพเบื้องต้นที่เกี่ยวกับโครงการ
2
เพื่อการกำหนดขอบเขตการศึกษาโดยสาธารณะ (Public scoping)
ตัวชี้วัด : 1. กิจกรรมที่สำคัญของโครงการ เช่น ตัวชี้วัด กลุ่มเป้าหมาย ข้อจำกัด ในการดำเนินโครงการ 2. ความครอบคลุมในกำหนดผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของโครงการ 3. มีการกำหนดผลกระทบทางสุขภาพครอบคลุมทั้ง 4 มิติ 4. มีข้อสรุป SDH ในการทำร่างตัวชี้วัดกการประเมิน 5. มีเวทีรับฟังความคิดเห็นของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเกี่ยวกับ SDH ที่จัดทำขึ้น 6. มีเครื่องมือรวบรวมข้อมูลตามตัวชี้วัดที่กำหนดขึ้น
3
เพื่อประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing)
ตัวชี้วัด : 1. มีข้อมูลตอบตามตัวชี้วัดที่กำหนด 2. มีการวิเคราะห์ข้อมูล ระบุผลกระทบต่อสุขภาพทั้งทางบวกและทางลบที่เกิดขั้นจากโครงการ 3.ร่างรายงานผลกระทบสุขภาพจากโครงการ 4. ปัญหาอุปสรรค ความสำเร็จ และโอกาสพัฒนาโครงการ
4
เพื่อทบทวนร่างรายงานผลการศึกษาโดยสาธารณะ (Public review)
ตัวชี้วัด : 1.นำเสนอข้อมูลดังกล่าวต่อสาธารณชนและผู้ที่สนใจให้ข้อคิดเห็นต่อร่างรายงาน 2. จัดทำข้อเสนอแนะร่วมกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
ผู้เข้าร่วมโครงการ
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้(คน) จำนวนที่เข้าร่วม(คน)
จำนวนกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้(คน) จำนวนที่เข้าร่วม(คน)
บทคัดย่อ*
ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ
ปัญหาและอุปสรรค สาเหตุ ข้อเสนอแนะ
การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัด สุราษฎร์ธานี
รหัสโครงการ 61-ข-054
ได้ดำเนินกิจกรรมตามที่เสนอไว้เสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้ว
................................
( ดร.ปวิตร ชัยวิสิทธิ์ )
ผู้รับผิดชอบโครงการ
......./............/.......
ศวสต
“ การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี ”
จังหวัดสุราษฎร์ธานีหัวหน้าโครงการ
ดร.ปวิตร ชัยวิสิทธิ์
ชื่อโครงการ การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
ที่อยู่ จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัด สุราษฎร์ธานี
รหัสโครงการ 61-ข-054 เลขที่ข้อตกลง 61-ข-054
ระยะเวลาดำเนินงาน ตั้งแต่ 1 มิถุนายน 2561 ถึง 30 เมษายน 2562
กิตติกรรมประกาศ
"การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัดสุราษฎร์ธานี" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน จังหวัดสุราษฎร์ธานี
คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ ศวสต ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป
คณะทำงานโครงการ
การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
บทคัดย่อ
โครงการ " การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี " ดำเนินการในพื้นที่ จังหวัดสุราษฎร์ธานี รหัสโครงการ 61-ข-054 ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 มิถุนายน 2561 - 30 เมษายน 2562 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 40,000.00 บาท จาก ศวสต เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นสมาชิกในชุมชนจำนวน 0 คน หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้
โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ
หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"
สารบัญ
| กิตติกรรมประกาศ | |
| บทคัดย่อ | |
| ความเป็นมา/หลักการเหตุผล | |
| วัตถุประสงค์โครงการ | |
| กิจกรรม/การดำเนินงาน | |
| กลุ่มเป้าหมาย | |
| ผลลัพธ์ที่ได้ | |
| การประเมินผล | |
| ปัญหาและอุปสรรค | |
| ข้อเสนอแนะ | |
| เอกสารประกอบอื่นๆ |
ความเป็นมา/หลักการเหตุผล
ปัจจุบันประชากรโลกก้าวสู่สังคมผู้สูงอายุ จากข้อมูลของสหประชาชาติพบว่า ในปี ค.ศ.2017 มีผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป 962 ล้านคน มากกว่า ค.ศ. 1980 เป็นสองเท่า (382 ล้านคน) และคาดการณ์ว่า ในปี ค.ศ. 2050 จะมีผู้สูงอายุสูงถึง 2.1 พันล้านคน (UN, 2017) สำหรับสถานการณ์ผู้สูงอายุในประเทศไทย เพิ่มขึ้นประมาณ 7 เท่า จาก ค.ศ. 1960 จาก 1.5 ล้านคน เป็น 10.7 ล้านคน ในปี ค.ศ. 2015 ประมาณร้อยละ 16 ของประชากรทั้งหมด และคาดการว่าในปี ค.ศ. 2035 จะมีผู้สูงอายุ เพิ่มขึ้นมากกว่า 20 ล้าน ร้อยละ 30 ของประชากรทั้งหมด (Knodel at al., 2015)
ผู้สูงอายุมีการเปลี่ยนแปลงของระบบร่างกาย ส่งผลให้ร่างกายมีประสิทธิภาพในการทำงานลดลง การเปลี่ยนแปลงส่งผลต่อปัญหาสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจ เช่น ระบบภูมิคุ้มกันลดลง การยืดหยุ่นของหลอดเลือดลดลง และ โรคเรื้อรัง (Eliopoulos, 2005) จากการศึกษาสถานะสุขภาพของผู้สูงอายุในประเทศ เกาหลี และสหรัฐอเมริกา พบผู้สูงอายุประมาณ ร้อยละ 37.7- 43.8 เจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น ความดันโลหิตสูง ข้ออักเสบ โรคหัวใจ มะเร็ง และโรคปอด (Park, 2014: Marchi et al., 2008) สำหรับการศึกษาในประเทศไทย พบผู้สูงอายุมีการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง ประมาณ ร้อยละ18.8 – 54.10 (Knodel at al., 2015: จิณณ์ณิชา และ ปิยธิดา, 2558) ส่วนใหญ่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 53.2 ข้อเข่าเสื่อม ร้อยละ 37.5 และ เบาหวาน ร้อยละ 22.2 นอกจากนี้ผู้สูงอายุยังมีปัญหาด้านจิตใจ เกิดการเปลี่ยนแปลงบทบาททางสังคม การสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก การเปลี่ยนแปลงทางสภาพสังคม และปัญหาสุขภาพทางกาย ส่งผลต่อสภาวะอารมณ์และจิตใจของผู้สูงอายุทำให้ผู้สูงอายุ มีความรู้สึกโดดเดี่ยว วิตกกังวล ซึมเศร้า และการนอนหลับผิดปกติ (Roy, 2003; Stanley and Beck, 2000; พีรสันต์, 2560) จากที่ผู้สูงอายุมีการเลิกจ้างการทำงานหรือเกษียณอายุราชการ ทำให้ขาดรายได้ ทำให้เกิดปัญหาทางเศรษฐกิจได้อีกด้วย (Davis and Grant, 1990)
จากการที่ประเทศไทยเข้าสู่ระยะ ภาวะประชากรผู้สูงอายุ (Population ageing) รัฐบาลได้กำหนดแผนนโยบายผู้สูงอายุแห่งชาติ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2545 - 2564) โดยต้องการผู้สูงอายุมีสุขภาพที่ดีทั้งร่างกายและจิตใจ ผู้สูงอายุที่ทุกข์ยากและต้องการเกื้อกุลได้รับความช่วยเหลือที่เหมาะสม ครอบครัวและชุมชนเป็นสถาบันหลักในการเกื้อกุลผู้สูงอายุ และต้องส่งเสริมและสนับสนุนการเข้าถึงการบริการภาครัฐ ด้วยเหตุนี้ อำเภอคีรีรัฐนิคมและอำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี จึงได้ใช้หลักการของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตของอำเภอโดยประชาชนเป็นศูนย์กลาง และทำงานอย่างมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในพื้นที่ กำหนดปัญหาของร่วมกัน ซึ่งประเด็นผู้สูงอายุเป็นประเด็นที่พื้นที่ให้ความสำคัญ จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ ในพื้นที่อำเภอคีรีรัฐนิคมและอำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานีขึ้น เพื่อพัฒนาศักยภาพกลไกระบบสุขภาพ ส่งเสริมบทบาทกองทุนหลักประกันสุขภาพ และจัดทำข้อมูลเพื่อใช้ในการวางแผนแก้ปัญหาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ แต่อย่างไรก็ตาม การดำเนินโครงการต่างๆ ล้วนมีผลกระทบต่อสุขภาพ สังคม และสิ่งแวดล้อม ดังนั้น ผู้วิจัยจึงได้นำกระบวนการประเมินผลกระทบทางสุขภาพมาเป็นแนวทางในการประเมินผลกระทบของโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ โดยการประเมินผลกระทบต่อสุขภาพจะมุ่งเน้นการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในพื้นที่ เพื่อให้ทราบผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับปัจจัยกำหนดสุขภาพอันจะส่งผลต่อเนื่องไปถึงสุขภาพทั้ง 4 มิติ
สถานการณ์
วัตถุประสงค์โครงการ
- เพื่อกลั่นกรองนโยบาย แผนงาน โครงการ หรือกิจกรรมโดยสาธารณะ (Public screening)
- เพื่อการกำหนดขอบเขตการศึกษาโดยสาธารณะ (Public scoping)
- เพื่อประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing)
- เพื่อทบทวนร่างรายงานผลการศึกษาโดยสาธารณะ (Public review)
กิจกรรม/การดำเนินงาน
กลุ่มเป้าหมาย
| กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้ |
|---|
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน
| วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ผลลัพธ์และตัวชี้วัดผลลัพธ์** กิจกรรมของโครงการ | ผลผลิต* | |
|---|---|---|
| ผลผลิตที่ตั้งไว้ | ผลผลิตที่เกิดขึ้นจริง | |
1. ลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อเตรียม Public Screening อำเภอบ้านนาสาร |
||
วันที่ 23 กรกฎาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากการวิเคราะห์ กลุ่ม stakeholders ร่วมกับผู้รับผิดชอบงาน ระดับอำเภอ และ รพสต จากแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ มีกลุ่ม stakeholders ดังนี้
1.อสม
2.ประธานชมรม อสม.
|
2 | 0 |
2. ลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อเตรียม Public Screening อำเภอคีรีรัฐนิคม |
||
วันที่ 28 กรกฎาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ-สัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับกิจกรรมที่ดำเนินงานแผนงานโครงการผู้สูงอายุ และกิจกรรมอื่นๆ ที่พัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในพื้นที่ อำเภอคีรีรัฐนิคม ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกิจกรรมการดำเนินงานผู้สูงอายุ จะประกอบไป ด้วย การจัดประชุมคณะกรรมการ พัฒนาศักยภาพกลไกกองทุนหลักประกันสุขภาพ พัฒนาศักยภาพกลไก DHB ประชุมสรุปผลและถอดบทเรียนการดำเนินงาน อบรมการจัดทำแผนงานโครงการระดับตำบล เยี่ยมเสริมพลังชมรมผู้สูงอายุโดยชุมชน สรุปและถอดบทเรียนการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยชุมชน จัดทำข้อมูลผู้สูงอายุ และการสังเคราะห์ข้อมูล / ชุดความรู้ ซึ่งเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในอำเภอบ้านนาสารตามแผนงานโครงการที่ได้กำหนดไว้ ข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก การดำเนินงานผู้สูงอายุในพื้นที่ อำเภอคีรีรัฐนิคม ได้ดำเนินไปมากกว่า ตัวแผนงานโครงการที่ได้กำหนดไว้ โดยมีการดูแล คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (Long Term Care) โดยจะเน้นไปที่การดูแลกลุ่มติดบ้านติดเตียงไม่ให้อาการแย่ลง และช่วยฟื้นฟูร่างกายให้กลับมาช่วยเหลือตัวเองได้ ส่วนผู้สูงอายุที่ที่ช่วยเหลือตัวเองได้ มีการจัดตั้งโรงเรียนผู้สูงอายุ
|
2 | 2 |
3. ลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อเตรียม Public Scoping อำเภอบ้านนาสาร |
||
วันที่ 20 ตุลาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกิจกรรมการดำเนินงานผู้สูงอายุ จะประกอบไป ด้วย การจัดประชุมคณะกรรมการ พัฒนาศักยภาพกลไกกองทุนหลักประกันสุขภาพ พัฒนาศักยภาพกลไก DHB ประชุมสรุปผลและถอดบทเรียนการดำเนินงาน อบรมการจัดทำแผนงานโครงการระดับตำบล เยี่ยมเสริมพลังชมรมผู้สูงอายุโดยชุมชน สรุปและถอดบทเรียนการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยชุมชน จัดทำข้อมูลผู้สูงอายุ และการสังเคราะห์ข้อมูล / ชุดความรู้ ซึ่งเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในอำเภอบ้านนาสารตามแผนงานโครงการที่ได้กำหนดไว้ ข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก
การดำเนินงานผู้สูงอายุในพื้นที่ อำเภอนาสาร ได้ดำเนินไปมากกว่า ตัวแผนงานโครงการที่ได้กำหนดไว้ โดยมีการดูแล คุณภาพชีวิต ผู้สูงอายุ ทั้ง 3 กลุ่มเป้าหมาย ทราบปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงานผู้สูงอายุในพื้นที่อำเภอสาร เช่น
|
2 | 2 |
4. ลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อเตรียม Public Scoping อำเภอคีรีรัฐนิคม |
||
วันที่ 21 ตุลาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากการวิเคราะห์ กลุ่ม stakeholders ร่วมกับผู้รับผิดชอบงาน ระดับอำเภอ และ รพสต จากแผนงานโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ มีกลุ่ม stakeholders ดังนี้
|
2 | 2 |
5. ประชุมเตรียมจัดทำเวที Public screening และ Public scoping |
||
วันที่ 15 ธันวาคม 2561 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำประชุม ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจำนวนคน/ผู้เข้าร่วมกิจกรรมจริง 10 คน รายละเอียดกลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วม อาจารย์จาก สจรส.ม.อ. และผู้ประเมิน รายละเอียดขั้นตอน กระบวนการ กิจกรรมปฎิบัติจริง นำเสนอและรับการวิพากษ์
|
10 | 0 |
6. การกำหนดขอบเขตการศึกษาโดยสาธารณะ (Public scoping) |
||
วันที่ 20 ธันวาคม 2561 เวลา 08:30 น.กิจกรรมที่ทำ
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นได้กรอบ การดำเนินงาน
กิจกรรมการดำเนินงานมีทั้งหมด 5 กลุ่ม
|
30 | 0 |
7. ลงพื้นที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) อำเภอบ้านนาสาร |
||
วันที่ 19 มกราคม 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนา ตามกรอบ ของ Public scoping
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นการดำเนินงานผู้สูงอายุ
|
5 | 6 |
8. ลงพื้นที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) อำเภอคีรีรัฐนิคม |
||
วันที่ 20 มกราคม 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนา ตามกรอบ ของ Public scoping
1. เกิดแผนงาน/โครงการระดับกองทุนตำบล ผู้สูงอายุ ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
|
5 | 6 |
9. ลงพื้นที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) อำเภอบ้านนาสาร |
||
วันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ-การประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (public assessing) ด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (in-depth interview) และการสนทนากลุ่ม (focus group) ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น-สำหรับรูปแบบการมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ พบว่า อำเภอบ้านนาสารและอำเภอคีรีรัฐนิคม มีรูปแบบการมีส่วนร่วมที่คล้ายคลึงกัน แตกต่างเพียงแค่รูปแบบกิจกรรมที่ดำเนินการ คือ อำเภอบ้านนาสาร ดำเนินการโดยเน้นผู้สูงอายุกลุ่มติดสังคม โดยมุ่งเน้นพัฒนาให้เกิดชมรมผู้สูงอายุคุณภาพและโรงเรียนผู้สูงอายุ โดยมีหน่วยงานภายนอกเข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินการ ประกอบด้วย กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์และกระทรวงมหาดไทยมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับลักษณะความเป็นอยู่และความมั่นคงในชีวิต กระทรวงกระเกษตรและสหกรณ์มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการส่งเสริมอาชีพ กระทรวงสาธารณสุขมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับสุขภาพและการดำเนินกิจกรรมต่างภายในพื้นที่ เช่น รพ.สต. สสอ. รพ. และ สสจ. องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เช่น อบจ. และ อบต. และเทศบาลมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการสนับสนุนงบประมาณและการดำเนินงานร่วมกับพื้นที่ สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการเรียนการสอนภายในโรงเรียนผู้สูงอายุและการส่งเสริมอาชีพ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการเรียนการสอนด้านการจัดทำแผนชุมชน มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานีมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการทำ MOU เพื่อจัดทำหลักสูตรโรงเรียนผู้สูงอายุ วัดมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการเรียนการสอนธรรมมะในชีวิตประจำวัน กรมการพัฒนาชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์และการหาช่องทางกระจายสินค้าให้กับโรงเรียนผู้สูงอายุ เป็นต้น
|
6 | 6 |
10. ลงพื้นที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) อำเภอคีรีรัฐนิคม |
||
วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำ-การประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (public assessing) ด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (in-depth interview) และการสนทนากลุ่ม (focus group) ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น-ดำเนินการโดยเน้นผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน ติดเตียง โดยจัดตั้งศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ (day care) และกองทุนกายอุปกรณ์ โดยได้รับความร่วมมือจาก โรงพยาบาลคีรีรัฐนิคมมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับสุขภาพของผู้สูงอายุ ทีมสหวิชาชีพ และการประสานการดำเนินงานระหว่างศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ (day care) และกองทุนกายอุปกรณ์ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับลักษณะความเป็นอยู่และความมั่นคงในชีวิต เช่น สวัสดิการสำหรับผู้สูงอายุ เป็นต้น กองทุน long term care มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการจัดทำแผนการดูแลผู้สูงอายุและงบประมาณสำหรับผู้สูงอายุที่มีความจำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลือ อบจ. มีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการจัดสร้างและปรับสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยให้เหมาะสำหรับผู้สูงอายุที่มีความพิการ ทุพลภาพ ที่ได้รับกายอุปกรณ์ ตลอดจนสนับสนุนเกี่ยวกับกายอุปกรณ์บางส่วน อบต.และเทศบาลมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการสนับสนุนงบประมาณและดำเนินการในพื้นที่ กรมการพัฒนาชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์และการหาช่องทางกระจายสินค้าให้กับผู้สูงอายุที่อยู่ในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุที่สามารถทำงานเป็นรายได้เสริมได้ สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยมีส่วนร่วมในการดูแลเกี่ยวกับการส่งเสริมอาชีพ เป็นต้น
|
5 | 5 |
11. ทบทวนร่างรายงานผลการศึกษาโดยสาธารณะ (Public review) |
||
วันที่ 16 มิถุนายน 2562 เวลา 09:00 น.กิจกรรมที่ทำคืนข้อมูลให้กับพื้นที่ และเปิดโอกาสให้เพิ่มเติมและเสนอความคืดเห็นเพื่อความครอบคลุม 1. ชี้แจงโครงการการประเมิน 2. ชี้แจงผลการประเมิน โดยการประยุกต์ใช้กระบวนการ HIA 3. เปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย แสดงความคิดเห็น เติมเต็ม ผลการประเมิน 4. สรุปผลการ ดำเนินการ Public review ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นการประเมินโครงการโดยใช้ประบวนการ HIA มีความสมบูณ์ ถูกต้องมากยิ่งขึ้น
|
30 | 30 |
* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น
ส่วนที่ 2 ประเมินความพึงพอใจต่อความสำเร็จและปัญหาอุปสรรคในการดำเนินโครงการในภาพรวม
ผลการดำเนินโครงการ
สรุปผลการดำเนินโครงการ
ผลการดำเนินโครงการ/กิจกรรม:
ผลผลิตโครงการ
| วัตถุประสงค์ | สถานการณ์ | เป้าหมาย | ผลผลิต | อธิบาย | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | เพื่อกลั่นกรองนโยบาย แผนงาน โครงการ หรือกิจกรรมโดยสาธารณะ (Public screening) ตัวชี้วัด : 1.มีข้อมูลรายละเอียดโครงการ/แผนการดำเนินงาน และโครงการอื่นๆ ที่มีลักษณะใกล้เคียงกับโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ 2. ทราบผลกระทบต่อสุขภาพเบื้องต้นที่เกี่ยวกับโครงการ |
||||
| 2 | เพื่อการกำหนดขอบเขตการศึกษาโดยสาธารณะ (Public scoping) ตัวชี้วัด : 1. กิจกรรมที่สำคัญของโครงการ เช่น ตัวชี้วัด กลุ่มเป้าหมาย ข้อจำกัด ในการดำเนินโครงการ 2. ความครอบคลุมในกำหนดผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของโครงการ 3. มีการกำหนดผลกระทบทางสุขภาพครอบคลุมทั้ง 4 มิติ 4. มีข้อสรุป SDH ในการทำร่างตัวชี้วัดกการประเมิน 5. มีเวทีรับฟังความคิดเห็นของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเกี่ยวกับ SDH ที่จัดทำขึ้น 6. มีเครื่องมือรวบรวมข้อมูลตามตัวชี้วัดที่กำหนดขึ้น |
||||
| 3 | เพื่อประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ (Assessing) ตัวชี้วัด : 1. มีข้อมูลตอบตามตัวชี้วัดที่กำหนด 2. มีการวิเคราะห์ข้อมูล ระบุผลกระทบต่อสุขภาพทั้งทางบวกและทางลบที่เกิดขั้นจากโครงการ 3.ร่างรายงานผลกระทบสุขภาพจากโครงการ 4. ปัญหาอุปสรรค ความสำเร็จ และโอกาสพัฒนาโครงการ |
||||
| 4 | เพื่อทบทวนร่างรายงานผลการศึกษาโดยสาธารณะ (Public review) ตัวชี้วัด : 1.นำเสนอข้อมูลดังกล่าวต่อสาธารณชนและผู้ที่สนใจให้ข้อคิดเห็นต่อร่างรายงาน 2. จัดทำข้อเสนอแนะร่วมกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย |
ผู้เข้าร่วมโครงการ
| กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้(คน) | จำนวนที่เข้าร่วม(คน) |
|---|---|---|
| จำนวนกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด | ||
| กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้(คน) | จำนวนที่เข้าร่วม(คน) |
บทคัดย่อ*
ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ
| ปัญหาและอุปสรรค | สาเหตุ | ข้อเสนอแนะ |
|---|---|---|
การประเมินผลกระทบทางสุขภาพ กรณีศึกษา โครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี จังหวัด สุราษฎร์ธานี
รหัสโครงการ 61-ข-054
ได้ดำเนินกิจกรรมตามที่เสนอไว้เสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้ว
( ดร.ปวิตร ชัยวิสิทธิ์ )
ผู้รับผิดชอบโครงการ
......./............/.......