ระบบอาหารในสถานศึกษา

ปัจจุบันการวิ่งออกกำลังกายที่เป็นหนึ่งในกีฬามวลชนได้รับความสนใจจากประชาชนเป็นอย่างมาก ข้อมูลสถิติของจำนวนนักวิ่งที่เพิ่มขึ้นเป็น 3 เท่า จากพ.ศ. 2549 เป็น 15 ล้านคน ใน พ.ศ. 2560 ขณะที่ปี 2561 การจัดกิจกรรมวิ่งประเภทถนนมีจำนวนทั้งหมด 1,419 รายการ เฉลี่ยสัปดาห์ละ 27 รายการ ทั่วประเทศ คิดเป็นมูลค่ารวมไม่ต่ำกว่า 10,000 ล้านบาทต่อปี [1] สอดคล้องกับเป้าหมายแผนส่งเสริมกิจกรรมทางกาย พ.ศ.2561 - 2573 ที่ต้องการให้จำนวนประชาชนไทยมีกิจกรรมทางกายเพียงพอไม่ต่ำกว่าร้อยละ 80 [2] นอกจากนี้การวิ่งออกกำลังยังเป็นกลยุทธ์สำคัญในการสร้างภาพลักษณ์ขององค์กรต่างๆ และกระตุ้นให้เกิดการระดมทุนเพื่อใช้ในกิจกรรมที่ก่อประโยชน์แก่สังคม [3]

อย่างไรก็ตามการวิ่งที่ร่างกายไม่พร้อมอาจส่งผลให้ผู้วิ่งได้รับบาดเจ็บหรือมีอาการกำเริบจากสภาวะโรคที่เป็นอยู่ การศึกษาที่ผ่านมาของประเทศไทย ที่มีผู้เข้าร่วมงานวิ่งจำนวน 1,331 คน พบร้อยละ 31.2 เกิดการบาดเจ็บทางระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ ลำดับจากมากไปน้อย ได้แก่ เข่าและข้อพับ ข้อเท้า น่อง ต้นขา หลังส่วนล่าง สะโพก และ บ่าและแขน [4] นอกจากนี้การศึกษาอุบัติการณ์การเกิดภาวะอันตรายถึงชีวิตหรืออาการผิดปกติในการทำงานของหัวใจจากงานแข่งขันมาราธอนประเภทต่างๆ ในประเทศฝรั่งเศสในช่วงปี 2006-2016 พบการเกิดภาวะอันตราย ได้แก่ ภาวะอันตรายถึงชีวิต (3.35 ราย ต่อ 100,000 ราย) ภาวะการทำงานของหัวใจผิดปกติ (2.33 ราย ต่อ 100,000 ราย) และภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (1.67 ราย ต่อ 100,000 ราย) โดยมีอัตราเสียชีวิตคิดเป็น 0.19 ราย ต่อ 100,000 ราย เมื่อทำการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบและวิเคราะห์อภิมานเพิ่มเติมในงานดังกล่าวสามารถสรุปอัตราการเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน และอัตราการเสียชีวิตได้เท่ากับ 0.82 ราย ต่อ 100,000 ราย และ 0.39 ราย ต่อ 100,000 ราย ตามลำดับ [5] ขณะที่การศึกษาอื่นรายงานอัตราการเสียชีวิตจากภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันอยู่ที่ 0.6 – 1.9 ราย ต่อ 100,000 ราย [6] หรือ 0.79 ราย ต่อ 100,000 รายในสหรัฐอเมริกา [7] ส่วนในประเทศไทยยังไม่พบการศึกษาหรือรายงานอัตราการเสียชีวิตจากการแข่งวิ่ง มีเพียงการเสนอข่าวความสูญเสียที่เกิดขึ้นกับนักวิ่งถึง 3 รายในวันเดียวกัน [8]

การทบทวนการจัดการความปลอดภัยกีฬามวลชนในประเทศไทยเบื้องต้น พบองค์ความรู้เรื่องมาตรฐานการจัดงานกีฬามวลชน กลไกการดำเนินการด้านความปลอดภัยกีฬามวลชน และต้นแบบการจัดงานวิ่ง โดยในเรื่ององค์ความรู้ พบว่ามีองค์ความรู้สำหรับประชาชนในการป้องกันภาวะฉุกเฉินในการออกกำลังกาย และองค์ความรู้ด้านมาตรฐานการจัดงานกีฬา ประกอบด้วย คู่มือการจัดกิจกรรมวิ่งประเภทถนนจำนวน 3 ฉบับ ได้แก่ 1) ข้อปฏิบัติที่ดีในการจัดกิจกรรมวิ่งประเภทถนน (สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สมาพันธ์ชมรมเดิน-วิ่งเพื่อสุขภาพไทย และภาคีเครือข่าย) 2) คู่มือการจัดกิจกรรมวิ่งประเภทถนนของประเทศไทย (กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา สสส. สมาคมกีฬากรีฑาแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ และมูลนิธิสมาพันธ์ชมรมเดิน-วิ่งเพื่อสุขภาพไทย) 3) คู่มือจัดการแข่งขันวิ่งบนถนนและมาตรการจัดการแข่งขันภายใต้การแพร่ระบาด COVID-19 (สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สมาพันธ์ชมรมเดิน-วิ่งเพื่อสุขภาพไทย และภาคีเครือข่าย รวมถึง สมาคมกีฬากรีฑาแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ และสมาคมวิ่งเทรลแห่งประเทศไทย ภายใต้การสนับสนุนของการกีฬาแห่งประเทศไทย และกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา) รูปแบบการบริหารจัดการด้านการแพทย์ฉุกเฉินสำหรับการแข่งขันกีฬาระดับชาติ [1,9,10] และคู่มือข้อแนะนำมาตรฐานสถานประกอบกิจการด้านการออกกำลังกาย

สำหรับกลไกที่ดำเนินการด้านมาตรฐานการจัดงานกีฬา มาจากหลากหลายองค์กร ประกอบด้วย กรมอนามัย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา และเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง มีองค์กรและหน่วยงานที่จัดงานวิ่ง ทั้งในระดับชาติและนานาชาติ ได้แก่ TMPSA องค์กรหรือผู้จัดงานในระดับพื้นที่ทั้งที่เป็นเอกชน ชมรมต่างๆ ซึ่งการจัดการความปลอดภัยระหว่างการจัดงานแต่ละครั้งอยู่ภายใต้ส่วนราชการในพื้นที่ เช่น จังหวัด องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และดึงส่วนราชการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องมาร่วมดำเนินการร่วมสร้างความปลอดภัย ความปลอดภัยของการจัดงานจึงขึ้นกับผู้จัด ทั้งในแง่ความรู้ การให้ความสำคัญในการสร้างความปลอดภัยตามมาตรฐาน ผู้มีอำนาจในการรักษาความปลอดภัยของการจัดงาน รวมทั้งการพัฒนาองค์ความรู้ที่มาจากการบูรณาการการทำงานร่วมกันในเรื่องนี้เพื่อนำไปสู่นโยบายการพัฒนามาตรฐานความปลอดภัยของกีฬามวลชน ส่วนต้นแบบการจัดงานวิ่งที่ได้รับคำยกย่อง ได้แก่ งาน “บางแสน21” ที่ถูกยกให้เป็น “ฮาล์ฟมาราธอนยอดเยี่ยมของไทย” ถึง 4 ปีซ้อน และเป็นงานแรกของอาเซียนและงานเดียวของไทยที่ผ่านการรับรอง “IAAF Road Race Silver Label”จากสหพันธ์สมาคมกรีฑานานาชาติ ผลการทบทวนวรรณกรรมและวิเคราะห์ระบบกลไกการทำงานด้านความปลอดภัยกีฬามวลชนในประเทศไทย พบข้อจำกัดตั้งแต่ความแตกต่างของคู่มือการจัดการงานกีฬาที่ไม่ได้สอดคล้องไปในทิศทางเดียวกันทำให้สับสนต่อมาตรฐานที่ผู้จัดงานวิ่งจะนำไปใช้ ขาดการกำหนดมาตรฐานด้านความปลอดภัยทางการแพทย์ที่ครอบคลุมและเป็นไปได้ในการนำไปใช้ รวมถึงการเรียนรู้จากตัวอย่างของงานวิ่งที่ได้มาตรฐาน ยังไม่มีการรวบรวมข้อมูลการบาดเจ็บหรือเสียชีวิตจากงานวิ่ง และยังไม่มีการกำหนดรูปแบบของการคัดกรองความเสี่ยงก่อนวิ่ง การติดตามขณะวิ่ง และหลังเสร็จสิ้นการวิ่งที่ชัดเจน นอกจากนี้ยังขาดความชัดเจนในความเชื่อมโยงและความรับผิดชอบของหน่วยงานภาครัฐและท้องถิ่นในการจัดงานและควบคุมดูแลอย่างเป็นระบบ
การจัดทำแผนการจัดการความปลอดภัยด้านกีฬามวลชนของประเทศไทย โดยบูรณาการการทำงานขององค์กรและหน่วยงานจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ในการร่วมกันกำหนดบทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบให้เป็นรูปธรรม เพื่อร่วมกันพัฒนาองค์ความรู้สำคัญ ๆ ทั้งในเรื่องมาตรฐานความปลอดภัยในการจัดงานกีฬามวลชน โดยเฉพาะเรื่องการวิ่งซึ่งเป็นที่นิยมอย่างกว้างขวางในประเทศไทย การใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยเพื่อยกระดับการทำงานด้านความปลอดภัย และการพัฒนาระบบติดตามประเมินผล รวมทั้งการนำองค์ความรู้เหล่านี้สู่การนำไปใช้ในการขับเคลื่อนเพื่อสร้างความปลอดภัยให้เกิดขึ้นกับการจัดการกีฬามวลชนทั้งในระดับนานาชาติ ชาติ และระดับพื้นที่

สถาบันนโยบายสาธารณะร่วมกับแผนส่งเสริมกิจกรรมทางกาย สสส. จึงเสนอโครงการการจัดทำแผนงานโครงการเพื่อการจัดการความปลอดภัยกีฬามวลชน (Mass sport) ที่มีเป้าหมายเพื่อบูรณาการทำงานร่วมกันของภาคีที่เกี่ยวข้องในการจัดการความปลอดภัยกีฬามวลชนของประเทศไทย ผลลัพธ์ของโครงการจะได้แผนงานการจัดการความปลอดภัยกีฬามวลชน (Mass sport) สำหรับทุกหน่วยงานองค์กรที่เกี่ยวข้องเพื่อใช้ในการกำหนดทิศทาง บทบาท ความรับผิดชอบในการทำงานจัดการความปลอดภัยให้เกิดขึ้นกับประชาชนไทยที่สนใจและเข้าร่วมกิจกรรมกีฬามวลชน ได้องค์ความรู้ที่เป็นผลการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบเรื่องการจัดการความปลอดภัยกีฬามวลชน และได้โครงการมาตรฐานความปลอดภัยงานวิ่งบนถนน และงานวิ่งในสวน ที่มาจากความร่วมมือขององค์กรหน่วยงานต่าง ๆ ที่ดำเนินการครอบคลุมทั้งในระยะก่อนเริ่มจัดงาน ระหว่างจัดงาน และหลังเสร็จสิ้นการจัดงาน ส่งผลต่อการจัดงานกีฬามวลชนที่ได้มาตรฐาน มีความปลอดภัย ดึงดูดและกระตุ้นให้คนไทยมีกิจกรรมทางกายเพิ่มมากขึ้นต่อไป