โครงการชุมชนนวัตกรรม

ชื่อนวัตกรรม	การพัฒนาประสิทธิภาพการจัดการขยะครบวงจรด้วยกระบวนการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมโดยชุมชนตำบลป่าแป๋ อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
สถาบันอุดมศึกษาหลัก	มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
หน่วยงานหลัก	มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
หน่วยงานร่วม	องค์การบริหารส่วนตำบลป่าแป๋ อำเภอแม่แตง
ชื่อชุมชน	ชุมชนตำบลป่าแป๋
ชื่อผู้รับผิดชอบ	ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. ศุภฤกษ์ ธาราพิทักษ์วงศ์
ที่อยู่ผู้รับผิดชอบ	คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
ชื่อผู้ร่วมโครงการ/สาขา	ผู้ช่วยศาสตราจารย์ เพียงตะวัน พลอาจ
การติดต่อ	0896315018
ปี พ.ศ.	2562
ระยะเวลาดำเนินโครงการ	1 ตุลาคม 2561 - 30 กันยายน 2562
งบประมาณ	0.00 บาท

จังหวัด	อำเภอ	ตำบล	ลักษณะพื้นที่
เชียงใหม่	แม่แตง	ป่าแป๋

ข้อมูลพื้นฐาน

ข้อมูลขยะในพื้นที่ตำบลป่าแป๋ อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ มีปริมาณขยะในพื้นที่ตำบลป่าแป๋ ปริมาณ 1 ตัน/วัน แยกเป็นขยะเปียก 0.80 ตัน/วัน และขยะแห้ง 0.20 ตัน/วัน โดยพื้นที่ที่มีปริมาณขยะมากที่สุด ได้แก่ บ้านแม่เลา หมู่ที่ 5 รองลงมาคือ บ้านแสะ หมู่ที่ 8 และบ้านปาง มะกล้วย หมู่ 2 เนื่องจากพื้นที่ 3 หมู่บ้านเป็นพื้นที่ที่มีจุดพักรถของนักท่องเที่ยว ปริมาณขยะที่เกิดขึ้น โดยส่วนใหญ่มาจากนักท่องเที่ยวหรือผู้เดินทาง เนื่องจากตำบลป่าแป๋ เป็นเส้นทางระหว่างจังหวัดเชียงใหม่และแม่ฮ่องสอน ซึ่งเส้นทางสายนี้มีแหล่งท่องเที่ยวจำนวนมากจึงทำให้มีนักท่องเที่ยวและผู้ที่สัญจรผ่านไปมาอยู่เสมอ

ข้อมูลศักยภาพ/ทรัพยากร

องค์การบริหารส่วนตำบลป่าแป๋ อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ รับนโยบายในการจัดการขยะโดยชุมชนมีส่วนร่วม ซึ่งที่ผ่านมาต้องใช้งบประมาณในการจัดการขยะสูง ปริมาณขยะในพื้นที่ 1 ตัน/วัน โดยแยกเป็นขยะแห้ง 0.20 ตัน/วัน โดยพื้นที่ที่มีปริมาณขยะมากที่สุดคือพื้นที่บ้านแม่เลาและ บ้านแสะเนื่องจากเป็นพื้นที่จุดพักรถปริมาณขยะที่เกิดขึ้นโดยส่วนใหญ่มาจากนักท่องเที่ยวหรือผู้เดินทาง เนื่องจากต าบลป่าแป๋ เป็นเส้นทางระหว่างจังหวัดเชียงใหม่และแม่ฮ่องสอน ซึ่งเส้นทางสายนี้มีแหล่งท่องเที่ยวจำนวนมากจึงทำให้มีนักท่องเที่ยวและผู้ที่สัญจรผ่านไปมาจังหวัดเชียงใหม่เป็นจังหวัดที่ใหญ่เป็นอันดับต้น ๆ ของประเทศไทยมีความโดดเด่นที่ชวนให้นักท่องเที่ยวมาเที่ยวในจังหวัด
เชียงใหม่ทำให้เกิดปัญหาที่ตามมาคือ ปัญหาขยะ เนื่องจากการที่มีนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างประเทศเข้ามาเที่ยวในจังหวัดเชียงใหม่ทำให้เกิดการบริโภคมากขึ้น ดังนั้นในแต่ละวันจึงมีขยะเพิ่มมากขึ้นโดยมีปริมาณขยะถึงวันละ 284 ตันต่อวัน ขยะส่วนใหญ่เป็นเศษพืช ใบไม้ ผ้า กระดาษ กล่องทำให้หน่วยงานรับผิดชอบไม่สามารถดูแลและควบคุมปริมาณขยะได้ทั่วถึง ประชาชนในเขตชนบทจึงเกิดการกำจัดขยะขึ้นเองโดยการเผาขยะซึ่งทำให้เกิดหมอกควันที่ทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ที่กระทบกับระบบทางเดินหายใจ ระบบหัวใจ ระบบสมอง

ข้อมูลประเด็นปัญหา

พื้นที่ตำบลป่าแป๋ เป็นพื้นที่ป่าอนุรักษ์และเป็นพื้นที่ป่าต้นน้ำจึงไม่สามารถดำเนินการขุดบ่อขยะได้ การกำจัดขยะในชุมชนจึงใช้วิธีการเผาในครัวเรือน การเผาขยะอินทรีย์ในพื้นที่ป่าชุมชน ขนส่งขยะออกจากชุมชนยาก ขยะจากการท่องเที่ยว ส่งผลต่อระบบนิเวศน์ การก่อเกิดมลภาวะ ไฟป่าและสุขภาพของคนในชุมชน ปัญหาขยะที่กล่าวมาหน่วยงานที่รับผิดชอบได้พยายามจัดการตามหลักสุขลักษณะและอย่างไรก็ตามการดูแลของหน่วยงานยังไม่สามารถครอบคลุมพื้นที่ได้ ดังนั้นการกำจัดขยะมูลฝอยในชุมชนส่วนหนึ่งถูกกำจัดตามความเข้าใจของชุมชนซึ่งไม่ถูกสุขลักษณะอยู่มาก รวมทั้งบางชุมชนเมื่อได้รับผลกระทบจากปัญหาขยะและหน่วยงานรับผิดชอบไม่สามารถให้บริการได้ จึงเกิดการต่อต้านคัดค้านจากประชาชนจนทำให้เจ้าหน้าที่ไม่สามารถเข้าไปจัดการขยะชุมชนได้ จึงมีแนวคิดในการจัดการขยะโดยให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการขยะในชุมชนขับเคลื่อนโดยชุมชนที่มีความพร้อมและจิตอาสาในการทำงานเพื่อชุมชน

ข้อมูลความต้องการเชิงพื้นที่

องค์การบริหารส่วนตำบลป่าแป๋ได้กำหนดปัญหาด้านขยะเป็นปัญหาหลักที่จะต้องแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วน เนื่องจากตำบลป่าแป๋เป็นพื้นที่การท่องเที่ยวจึงประสบปัญหาการ
ขนย้ายขยะเข้าพื้นที่จากนักท่องเที่ยวส่วนหนึ่งนอกจากนี้ตำบลป่าแป๋ยังเป็นพื้นที่การเกษตรซึ่งมีขยะชีวมวลจากธรรมชาติ เช่น เศษใบไม้ หญ้า และกิ่งไม้ เป็นต้น

นวัตกรรมชุมชน , นวัตกรรมเกษตร , นวัตกรรมแก้จน , นวัตกรรมสังคม

การสร้างเตาเผาชุมชนตำบลป่าแป๋เลือกใช้การเผาไหม้ในเตาเผาแบบตะกรับ (Stoker firing) ซึ่งเป็นวิธีการเผาดั่งเดิมที่นิยมใช้กันมาอย่างช้านาน โดยเฉพาะชุมชนขนาดเล็ก โดยการป้อนขยะเข้าเตาเผาด้วยแรงงานคน (Manual Firing) ระบบการเผาของเตาจะเป็นการเผาไหม้เชื้อเพลิงขณะวางอยู่บนตะกรับเตา มีอากาศส่วนแรกป้อนผ่านจากด้านล่างและอากาศส่วนที่สองป้อนจากด้านบนเหนือเบด การเผาไหม้ในเตาเผาแบบตะกรับ มีข้อดีคือ มีขนาดไม่ใหญ่การควบคุมการเผาได้ง่าย สามารถปิดเตาได้ขณะเผาและสามารถเร่งเตาขึ้นใช้ได้ทันทีใช้พลังงานในการเตรียมเชื้อเพลิงน้อยไม่ต้องมีเครื่องบด