โครงการชุมชนนวัตกรรม

ชื่อนวัตกรรม	การแปรรูปเกล็ดปลาตะเพียน หมู่ที่ 3 บ้านหนองปรือ ต.ทัพราช อ.ตาพระยา จ.สระแก้ว
สถาบันอุดมศึกษาหลัก	มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์
หน่วยงานหลัก	สำนักส่งเสริมการเรียนรู้และบริการวิชาการ
หน่วยงานร่วม	มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ สระแก้ว
ชื่อชุมชน	หมู่ที่ 3 บ้านหนองปรือ ต.ทัพราช อ.ตาพระยา จ.สระแก้ว
ชื่อผู้รับผิดชอบ	อาจารย์เฉลิมพงษ์ จันทร์สุชา
ที่อยู่ผู้รับผิดชอบ	มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ สระแก้ว เลขที่ 1177 หมู่2 ตำบลท่าเกษม อำเภอเมือง จังหวัดสระแก้ว
ชื่อผู้ร่วมโครงการ/สาขา	-
การติดต่อ	029093026
ปี พ.ศ.	2562
ระยะเวลาดำเนินโครงการ	1 พฤศจิกายน 2561 - 30 กันยายน 2562
งบประมาณ	0.00 บาท

จังหวัด	อำเภอ	ตำบล	ลักษณะพื้นที่
สระแก้ว	ตาพระยา	ทัพราช

ข้อมูลพื้นฐาน

ข้อมูลทั่วไปของชุมชน
ประวัติหมู่บ้าน
บ้านหนองปรือ หมู่ที่ 3 ตําบลทัพราช อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว ก่อตั้งขึ้น
เมื่อปี พ.ศ. 2492 โดยมีนายหลง วงค์ทําเนียบ ได้ย้ายออกมาจากบ้านหนองติม หมู่ที่ 2
ตําบลตาพระยา อําเภออรญั ประเทศ จังหวัดปราจีนบุรีและเมื่อนายหลง วงค์ทําเนียบ มาตั้งบ้านเรือน
อยู่ได้ 3 ปี ก็มีญาติพี่น้องจากบ้านหนองติมย้ายตามเข้ามาอยู่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นหมู่บ้าน
ที่ขยายใหญ่ขึ้นแต่ก็ยังขึ้นกับบ้าน หนองติม หมู่ที่ 2 ตําบลตาพระยา อําเภออรัญประเทศ
จังหวัดปราจีนบุรี ต่อมาจนถึงวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ.2517 ทางอําเภอตาพระยาก็ออกมาจัดการ
เลือกตั้งผู้ใหญ่บ้านหนองปรือ แยกจากบ้านหนองติม เป็นบ้านหนองปรือ หมู่ที่ 9 ตําบลตาพระยา
จังหวัดปราจีนบุรี ต่อมาถึงปี พ.ศ. 2527 ทางอําเภอตาพระยาได้มีการแยกตําบลโดยใช้ชื่อตําบลว่า
“ทัพราช” อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว บ้านหนองปรือจึงได้เปลี่ยนมาเป็นบ้านหนองปรือ
หมู่ที่ 3 ตําบลทัพราช อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน
พื้นที่และอาณาเขต
พื้นที่ทั้งหมด จํานวน 16,300 ไร่/ตารางกิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดกับตําบลลํานางรอง อําเภอโนนดินแดง จังหวัดบุรีรัมย์
- ทิศใต้ ติดกับบ้านเจรญิ สุข ตําบลทัพราช อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว
- ทิศตะวันออก ติดกับบ้านตะลุมพุก บ้านทุ่งทะเล ตําบลทัพราช อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว
- ทิศตะวันตก ติดกับบ้านใหม่ไทยถาวร ตําบลทัพราช อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว

ข้อมูลศักยภาพ/ทรัพยากร

จากการศึกษาข้อมูลพบว่าเป็นส่วนที่มีความสําคัญที่ทําให้ชุมชนมีความเข้มแข็ง
มีความสามัคคีเป็นหนึ่งอันเดียวกัน และเป็นตัวชี้วัดความสําเร็จของการดาํ เนินงาน มีรายละเอียด
ดังนี้
1. ชุมชนมีความสามคัคีชาวบ้านให้ความร่วมมือต่อการทํากิจกรรมในทุกคร้งั
2 ผู้นําชุมชนมีความเป็นผู้นำ มีความเสียสละต่องานในหน้าที่ ตั้งใจทํางานเพื่อชุมชน
3. การช่วยเหลือเกื้อกูลกันอาศัยซึ่งกันและกัน จึงทําให้การดำเนินงานเป็นไปอย่าง
ต่อเนื่อง
4. ชุมชนบ้านหนองปรือ เป็นชุมชนที่มีการเข้าถึงแหล่งเงินทุนหลายกลุ่ม เช่น กองทุน
หมู่บ้าน กลุ่มออมทรัพย์ กองทุนต่างๆ

ข้อมูลประเด็นปัญหา

จากการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าส่วนนี้ทําให้เห็นข้อบกพร่องบางอย่างของชุมชน ซึ่งจะ
ส่งผลกระทบต่อการดําเนินกิจกรรมในส่วนของชุมชนๆ ได
1. สภาพทางเศรษฐกิจยังไม่ดีเท่าที่ควร คือชาวบ้านหนองปรือ มีอาชีพทํานา ซึ่งต้อง
อาศัยนํ้าจากฝนในการทํานาเป็นส่วนมาก บางปีฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล ก็เป็น
สาเหตุให้ประสพปัญหาขาดทุนจากการประกอบอาชีพ ทําให้เป็นหนี้สินภาค
ครัวเรือนเพิ่มขึ้น
2. แหล่งนํ้า เนื่องจากพื้นที่อําเภอตาพระยามีสภาพอากาศที่ร้อนและแห้งแล้งในบางปี
ฝนฟ้าไม่ตกต้องตามฤดูกาลอีกทั้งแหล่งชลประทานไม่มี เมื่อถึงฝนทิ้งช่วงทําให้ขาด
นํ้าในการเกษตรกรรม เป็นการกระทบในเร่ืองของการทําการเกษตรกรรมและการ
ใช้ชีวิต
3. ประชาชนในชุมชนไม่มีอาชีพเสรมิหลังฤดูเก็บเกี่ยว
4. ประเพณี วัฒนธรรมอันดีงาม ค่อย ๆ ลบเลือนหายไป

ข้อมูลความต้องการเชิงพื้นที่

Action Learning คือ การรวมกลุ่มของคนที่มีระดับของทักษะและประสบการณ์ที่แตกต่างกัน เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและพัฒนาแผนการดำเนินงาน โดยการเรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติ และองค์ความรู้การแปรรูปปลาตะเพียน

นวัตกรรมชุมชน , นวัตกรรมเกษตร , นวัตกรรมแก้จน , นวัตกรรมสังคม

สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร รัชกาลที่ 10 ทรงมอบ
พระบรมราโชบายด้านการศกึษาผ่านองคมนตรีซึ่งมีใจความสําคัญที่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยราชภัฏ
ทั้ง 38 แห่งทั่วประเทศว่าให้องคมนตรีแนะนํามหาวิทยาลัยราชภัฏให้ทํางานให้เข้าเป้าในการยกระดับ
การศึกษาและพัฒนาท้องถิ่นในท้องที่ตน ดังนั้นเพื่อเป็นการสนองพระบรมราโชบาย
ทางกลุ่มมหาวิทยาลัยราชภัฎทั้ง 38 แห่ง จึงได้ร่วมจัดทําแผนยุทธศาสตร์ใหม่ เพื่อพัฒนาท้องถิ่น
4 ด้าน ได้แก่ 1.ด้านการพัฒนาท้องถิ่น 2.ด้านการผลิตและพัฒนาครู 3.ด้านการยกระดับคุณภาพ
การศึกษาและ 4.ด้านระบบริหารจัดการเพื่อใช้เป็นแนวทางในการขับเคลื่อนผลิตและพัฒนาครู
ยกระดับคุณภาพการศึกษาของมหาวิทยาลัยราชภัฏ ควบคูมไปกับการพัฒนาท้องถิ่นอย่างมี
ประสิทธิภาพ
ภายใต้กรอบยุทธศาสตร์ใหม่ของมหาวิทยาลัยราชภัฏเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น
ตามพระบรมราโชบายระยะ 20 ปี (พ.ศ.2560-2579) มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์
ได้นําแนวทางดังกล่าวสู่กําหนดแนวทางการพัฒนาผ่านมายังนโยบายสภามหาวิทยาลัยฯ แปลงไปสู่
ยุทธศาสตร์ของหน่วยงานต่างๆภายในมหาวิทยาลัยฯ โดยมีเป้าหมายสําคัญคือการพัฒนาชุมชน
และท้องถิ่นให้มีความเข้มแข็งและยั่งยืนในเชิงประจักษ์ ในพื้นที่ที่มหาวิทยาลัยรับผิดชอบ
คือจังหวัดปทุมธานี และจังหวัดสระแก้ว
ด้วยเหตุนี้จึงเกิดโครงการสร้างเครือข่ายชุมชนนักปฏิบัติ เพื่อร่วมกันศึกษาแก้ไขปัญหา
ของชุมชนท้องถิ่นและเสริมพลังให้ชุมชนท้องถิ่นสามารถดํารงอยู่ได้อย่างยั่งยืน ในพื้นที่เป้าหมาย
บ้านหนองปรือหมู่ที่ 3 ตําบลทับราช อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว ซึ่งเป็นพื้นที่ในการศึกษา
เนื่องจากบ้านหนองปรือหมู่ที่ 3 นั้นมีทุนทางสังคมที่สามารถต่อยอดได้และเป็นพื้นที่ที่จะสามารถ
ดําเนินกิจกรรมในการแก้ปัญหาของชุม อันจะก่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน และส่งผลให้สมาชิก
ในชุมชนสามารถดํารงอยู่ได้อย่าง มันคง มั่งค่งัและยังยืนต่อไปในอนาคต