โครงการชุมชนนวัตกรรม

ชื่อนวัตกรรม	ผักปลอดสารพิษ ชุมชนพืชนิมิต ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี
สถาบันอุดมศึกษาหลัก	มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์
หน่วยงานหลัก	สำนักส่งเสริมการเรียนรู้และบริการวิชาการ
หน่วยงานร่วม	คณะเทคโนโลยีการเกษตร
ชื่อชุมชน	ชุมชนพืชนิมิตร ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี
ชื่อผู้รับผิดชอบ	อาจารย์ศิริวิมล ศรีมีทรัพย์
ที่อยู่ผู้รับผิดชอบ	เลขที่ 1 หมู่ 20 ถนนพหลโยธิน ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี 13180
ชื่อผู้ร่วมโครงการ/สาขา	-
การติดต่อ	029093026
ปี พ.ศ.	2562
ระยะเวลาดำเนินโครงการ	-
งบประมาณ	0.00 บาท

จังหวัด	อำเภอ	ตำบล	ลักษณะพื้นที่
ปทุมธานี	คลองหลวง	คลองหนึ่ง

ข้อมูลพื้นฐาน

พื้นที่ชุมชนวัดพืชนิมิต หมู่ที่ 20 ตำบลคลองหนึ่ง อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี ขอบเขต
การสำรวจลงพื้นที่ตั้งแต่ซอยซอยเชียงรากน้อย 11 ถึงซอยเชียงรากน้อย 19 ดังรูปที่ 1 การ
ติดต่อสื่อสารภายในและภายนอกหมู่บ้าน สามารถเข้าถึงชุมชนได้หลายทาง จากถนนพหลโยธิน (ทาง
หลวงหมายเลข 1) เส้นทางวงแหวนรอบนอกกรุงเทพมหานครฝั่งตะวันตก (ทางหลวงหมายเลข9) และ
เข้าสู่ชุมชนวัดพืชนิมิต ซอยเชียงรากน้อย 11 หรือเชียงรากน้อย 19 นอกจากนี้ยังมีการคมนาคมขนส่ง
ทางรถไฟ เส้นทางรถไฟสายเหนือและสายตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมีสถานนีใกล้ชุมชน คือ สถานีเชียง
รากน้อย

ข้อมูลศักยภาพ/ทรัพยากร

1) การคมนาคมสะดวก สามารถเชื่อมต่อกับภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
2) มีสถานที่ท่องเที่ยว คือ วัดพืชนิมิต ซึ่งพระพุทธรูปนั่งขัดสมาธิปางอุ้มบาตรยุคกรุงศรี
อยุธยา ขนาดใหญ่ และมีแพให้อาหารปลา บรรยากาศธรรมชาติเงียบสงบเหมาะ
ส ำหรับการพักผ่อนหย่อนใจ
3) ชุมชนยังคงสภาพธรรมชาติ สงบ น่าอยู่
4) ในชุมชนยังคงมีการทำเกษตรกรรม และเลี้ยงสัตว์ จึงเป็นแนวทางในการประกอบ
อาชีพเสริม
5) มีโอกาสในการค้าขาย ให้กับคนในชุมชนและนักท่องเที่ยวที่มาทำบุญที่วัดพืชนิมิต

ข้อมูลประเด็นปัญหา

ชุมชนวัดพืชนิมิต อ.คลองหลวง จังหวัดปทุมธานี พบว่า เป็นชุมชนเมือง ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพค้าขาย ทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม ส่วนอาชีพด้านการเกษตรกรรมมีเพียงเล็กน้อย สมาชิกในชุมชนไม่ได้มีการรวมกลุ่มทำงานกันชัดเจน ซึ่งผู้นำชุมชนเองก็มีแนวทางในการพัฒนาชุมชนในด้านต่างๆอยู่แล้ว ทั้งด้านการรักษาความเป็นธรรมชาติในชุมชน การพัฒนาพื้นที่สีเขียวบริเวณถนนและริมคลอง การจัดการขยะ การส่งเสริมอาชีพ เยาวชน การศึกษา

ข้อมูลความต้องการเชิงพื้นที่

จากการสำรวจและแจกแบบสอบถามในชุมชนพบว่ามี 1 ครัวเรือนที่มีความสนใจในการร่วมพัฒนาอาชีพและเพิ่มรายได้ให้กับครัวเรือน คือ นายสมชาย นิรัสสัย ประกอบด้วยสมาชิก จำนวน 4 คน ประกอบอาชีพทำสวนมะพร้าว และนาบัว และครัวเรือนเป้าหมายมีความเห็นพ้องร่วมกันที่จะต้องจัดให้มีการพัฒนาสวนมะพร้าว ปรับปรุงดิน เพื่อเพิ่มผลผลิต และทำเต้าฮวยมะพร้าวอ่อน แต่การเพิ่มผลผลิตมะพร้าวต้องใช้ระยะเวลาพอสมควร จึงมีการตกลงกันกับครัวเรือนเป้าหมาย จัดกิจกรรมที่จะช่วยเสริมรายได้ให้มีเงินหมุนเวียนในระยะสั้นๆ จากที่บ้านกลุ่มเป้าหมายมีพื้นฐานทางด้านการเกษตรอยู่แล้ว และอาจารย์ในคณะเทคโนโลยีการเกษตร เคยจัดการอบรมการเพาะต้นอ่อนเพื่อสุขภาพให้กับเทศบาลเมืองท่าโขลงซึ่งได้รับการตอบรับที่ดี ทางคณะทำงานจึงแนะนำให้น้าเตี้ยลองปลูกต้นอ่อนเพื่อสุขภาพ เพราะได้ผลผลิตเร็วและไม่ต้องใช้พื้นที่มาก ซึ่งมีผู้สนใจเข้าร่วม จำนวน 6 คน และสร้างไลน์กลุ่มกัน มีการส่งผลงานเข้าในไลน์กลุ่มอย่างต่อเนื่อง

Action Learning คือ การรวมกลุ่มของคนที่มีระดับของทักษะและประสบการณ์ที่แตกต่างกัน เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและพัฒนาแผนการดำเนินงาน โดยการเรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติ และองค์ความรู้การแปรรูปผลิตผลทางการเกษตร การปรับปรุงดิน การเพาะปลูก และการทำฉลากผลิตภัณฑ์

นวัตกรรมชุมชน , นวัตกรรมเกษตร , นวัตกรรมแก้จน , นวัตกรรมสังคม

ตามที่ภาครัฐได้เชื่อมโยงเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติเข้ากับแผนยุทธศาสตร์
ชาติ 20 ปี ของประเทศไทย และยุทธศาสตร์เกษตรและสหกรณ์ 20 ปี ระหว่างปี 2560 ถึง ปี 2579
โดยน้อมน าเอาหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่เน้นการพัฒนาแบบยั่งยืน โดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม
ที่อยู่ และใช้หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดชบรมนาถบพิตร
มาเป็นแนวทางในการดำเนินนโยบาย เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต และยกระดับรายได้ของประชาชน แก้ไข
ปัญหาเชิงโครงสร้างการผลิตภาคเกษตร เสริมสร้างความมั่นคงทางอาหาร พัฒนาโภชนาการและความ
ปลอดภัยด้านอาหาร เพื่อนำไปสู่ความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน ของประชาชนและประเทศชาติ
ซึ่งสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร รัชกาลที่ 10 ทรงมีพระปณิธานแน่วแน่
ที่จะสานต่อโครงการในพระราชดำริของพระราชบิดา เพื่อช่วยเหลือประชาชนให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ เป็นมหาวิทยาลัยที่พระราชา
ประสงค์ให้เป็นมหาวิทยาลัยเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ตามพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฎ พ.ศ.
2547 มาตรา 7 ที่ระบุให้มหาวิทยาลัยเป็นสถาบันอุดมศึกษา เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นเสริมพลังปัญญา
ของแผ่นดิน ซึ่งสอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์เพื่อยกคุณภาพมาตรฐานมหาวิทยาลัยราชภัฎสู่คุณภาพ
เป็นเลิศ โดยมุ่งเน้นการพัฒนาคุณภาพบัณฑิตสู่นักปฏิบัติอย่างมืออาชีพ การยกคุณภาพมาตรฐานชีวิต
ของชุมชน ท้องถิ่น และพื้นที่ให้มีความเข้มแข็งและยั่งยืน พร้อมทั้งสอดคล้องกับยุทธศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ ในประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 3 การพัฒนางาน
พันธกิจสัมพันธ์ และถ่ายทอด เผยแพร่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยมีกลยุทธ์ในการ
สร้างเครือข่ายชุมชนนักปฏิบัติจากภายในและภายนอกเพื่อร่วมกันศึกษาแก้ไขปัญหาของชุมชนท้องถิ่น
และเสริมพลังให้ชุมชนท้องถิ่นสามารถดำรงอยู่ได้อย่างยั่งยืน ให้ความสำคัญในการพัฒนาชุมชน และ
ท้องถิ่น
ผลสำรวจชุมชนและครัวเรือนเป้าหมายในชุมชนวัดพืชนิมิต อ.คลองหลวง จังหวัดปทุมธานี
พบว่า เป็นชุมชนเมือง ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพค้าขาย ทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม ส่วน
อาชีพด้านการเกษตรกรรมมีเพียงเล็กน้อย จึงไม่มีการรวมกลุ่มกันเพื่อประกอบอาชีพ จากการสำรวจ
แบบสอบถามในชุมชนพบว่ามี 1 ครัวเรือนที่ประกอบอาชีพท าสวนมะพร้าว และนาบัว และครัวเรือน
เป้าหมายมีความเห็นพ้องร่วมกันที่จะต้องจัดให้มีการพัฒนาสวนมะพร้าว ปรับปรุงดิน เพื่อเพิ่มผลผลิต
และท าเต้าฮวยมะพร้าวอ่อน
ดังนั้นคณะเทคโนโลยีการเกษตรมหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมถ์จึง
ได้จัดทำโครงการสร้างเครือข่ายชุมชนนักปฏิบัติเพื่อร่วมกันศึกษาแก้ไขปัญหาของชุมชนท้องถิ่น เสริม
พลังให้ชุมชนท้องถิ่นสามารถดำรงอยู่ได้อย่างยั่งยืน โดยมีเป้าหมายเพื่อให้คนในชุมชนสามารถบริหาร
จัดการชีวิตตนเองได้อย่างสมดุลและมีความเหมาะสม สามารถดำรงชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียง ร่วมกับการส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น เพิ่มคุณค่าและมูลค่า เสริมเศรษฐกิจฐานรากในชุมชน
ให้มีความ เข้มแข็ง มั่นคง นำไปสู่การพึ่งพาตนเองและช่วยเหลือเกื้อกูลกันในชุมชนได้อย่างยั่งยืน ส่งผล
ให้ชุมชนหมู่บ้านมีคุณภาพชีวิตและรายได้ที่เพิ่มขึ้น