โครงการชุมชนนวัตกรรม

ชื่อนวัตกรรม	พวงมาลัยประดิษฐ์ หมู่ที่ 13 ชุมชนเคหะชุมชนคลองหลวง ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี
สถาบันอุดมศึกษาหลัก	มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์
หน่วยงานหลัก	สำนักส่งเสริมการเรียนรู้และบริการวิชาการ
หน่วยงานร่วม	คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ชื่อชุมชน	หมู่ที่ 13 ชุมชนเคหะชุมชนคลองหลวง ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี
ชื่อผู้รับผิดชอบ	อาจารย์ดวงเดือน วัฎฎานุรักษ์
ที่อยู่ผู้รับผิดชอบ	เลขที่ 1 หมู่ 20 ถนนพหลโยธิน ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี 13180
ชื่อผู้ร่วมโครงการ/สาขา	-
การติดต่อ	029093026
ปี พ.ศ.	2562
ระยะเวลาดำเนินโครงการ	1 พฤศจิกายน 2561 - 30 กันยายน 2562
งบประมาณ	0.00 บาท

จังหวัด	อำเภอ	ตำบล	ลักษณะพื้นที่
ปทุมธานี	คลองหลวง	คลองหนึ่ง

ข้อมูลพื้นฐาน

ชื่อชุมชน เคหะชุมชนคลองหลวง ม.13 ต.คลองหนึ่ง อ.คลอหลวง จ.ปทุมธานี
พื้นที่ครอบคลุมซอยเทพกุญชร 42 ตลอดแนวจนถึงถนนเลียบคลองสอง มีหมู่บ้านในพื้นที่ 5 หมู่บ้าน คือ
1. ชุมชนเคหะชุมชนคลองหลวง
2. หมู่บ้านสมหวังทรัพย์หมื่นแสน
3. หมู่บ้านราชพฤกษ์
4. หมู่บ้านกฤษณาเฮ้าส์
5. หมู่บ้านเจริญสุขเพลส
ในพื้นที่เป็นแหล่งชุมชนที่มีรูปแบบการค้าขายที่สมบูรณ์คือ มีตลาด ตลาดนัด โรงแรม ร้านค้า สถานบันเทิง ผู้อาศัยประมาณร้อยละ 50 เป็นเจ้าของบ้านส่วนที่เหลือเป็นผู้เช่าอาศัย และชาวต่างด้าวที่เข้ามารับจ้าง อาชีพของคนในชุมชน ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพรับจ้างในโรงงานอุตสาหกรรมและร้านค้า ร้านอาหารในพื้นที่ชุมชน
อาคารชุดสำหรับพักอาศัย จำนวน 7 อาคาร (1328 ห้อง) หมู่บ้านจัดสรร 5 หมู่บ้าน ประกอบด้วย
1. หมู่บ้านชุมชนคลองหลวง จำนวน 176 หลังคาเรือน
2. หมู่บ้านราชพฤกษ์ 3 จำนวน 162 หลังคาเรือน
3. กฤษณาเฮ้าส์ จำนวน 62 หลังคาเรือน
4. สมหวังทรัพย์หมื่นแสน แบ่งเป็นทาวน์เฮาส์ 78 หลังคาเรือน และอาคารพาณิชย์ 48 หลังคาเรือน
5. เจริญสุขเพลส จำนวน 179 หลังคาเรือน
โดยเฉลี่ยแต่ละหลังคาเรือนจะมีประชากรประมาณสามคนซึ่งมีทั้งประชากรที่เป็นเจ้าของจริงและประชากรแฝง

สังคมของชุมชนเคหะคลองหลวงเป็นสังคมเมือง ที่มีลักษณะการอยู่แบบต่างคนต่างอยู่ ประชาชนส่วนใหญ่จะเป็นคนทำงานทื่ไปทำงานเช้า กลับเย็น หรือกลุ่มคนที่ทำงานโรงงาน ทำงานเป็นกะ ทำให้ไม่ค่อยมีกิจกรรมร่วมกันในสังคมสักเท่าใด นอกจากนี้ยังมีกลุ่มคนที่ย้ายถิ่นมาจากต่างจังหวัด หรือมาเช่าที่พักอาศัย ชื่อที่อยู่ตามทะเบียนบ้านเป็นเพียงเจ้าของห้องพักหรือห้องเช่า ส่วนคนที่มาอยู่อาศัยมีตั้งแต่ มาทำงานโรงงานที่นวนคร มาเรียนหนังสือ มาเรียนมหาวิทยาลัยซึ่งคนกลุ่มนี้จะไม่ค่อยได้พักอาศัยและมีกิจกรรมร่วมกับชุมชนมากนัก นอกจากนี้ยังมีกลุ่มแม่บ้าน ผู้สูงอายุ ผู้เกษียณอายุราชการซึ่งส่วนใหญ่กิจกรรมต่าง ๆ ในสังคมจะขับเคลื่อนโดยกลุ่มนี้เสียเป็นส่วนใหญ่ มีความสัมพันธ์กันบ้างโดยประธานกรรมการหมู่บ้านจะเป็นตัวประสานในกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชน กิจกรรมที่สังคมมีร่วมกันจะเป็นกิจกรรมวันสำคัญต่าง ๆ เช่น กิจกรรมวันพ่อ ตักบาตรวันปีใหม่ เลี้ยงอาหารในวันเด็ก ซึ่งจัดโดยกรรมการหมู่บ้าน ประสานงานผ่านนิติบุคคลของแต่ละอาคาร ซึ่งได้รับการร่วมมือจากคนในชุมชนบ้าง

ข้อมูลศักยภาพ/ทรัพยากร

จากการศึกษาข้อมูลพบว่าชุมชนเคหะคลองหลวง หมู่ที่ 13 เป็นชุมชนเมืองที่มีการขยายตัวอย่างรวดเร็ว มีสาธารณูปโภคที่เอื้ออำนวยต่อการขยายตัวของชุมชน เป็นชุมชนที่เป็นเส้นทางหลักในการเดินทาง ทำให้เกิดธุรกิจการค้ามากมายโดยเฉพาะธุรกิจตามห้างร้านต่างๆ โดยเฉพาะธุรกิจด้านการค้าขายอาหาร เนื่องจากมีห้างร้านเปิดกิจการติดถนน ประกอบกับมีตลาดนัดขนาดกลาง ทำให้ชุมชนมีสภาพคล่องทางการเงินสูง ประชาชนส่วนใหญ่มีอาชีพเป็นพนักงานในโรงงานอุตสาหกรรม ชุมชนสามารถประกอบอาชีพได้ด้วยตนเอง ในเรื่องของการค้าขาย การรับจ้าง การบริการ ส่งผลดีต่อระบบเศรษฐกิจถ้าในชุมชนสามารถพึ่งตนเองได้ในเรื่องของการประกอบอาชีพ นอกจากนั้นบริเวณในส่วนที่เป็นบริเวณการเคหะมีการจัดกิจกรรมที่ทำให้เกิดความสามัคคี เช่นงานวันเด็ก งานปีใหม่ โดยมีผู้นำชุมชนเป็นผู้ประสานงานในการจัดกิจกรรม

ข้อมูลประเด็นปัญหา

จากการศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า เนื่องจากมีประชาชนอาศัยอยู่มากทำให้มีปัญหาด้านขยะตกค้างเป็นจำนวนมาก ตลอดจนแมลงวันที่มาตอมขยะที่เก็บไม่ทัน ทำให้ส่งกลิ่นเหม็น ปัญหาฝุ่นจากการคมนาคม ปัญหาเสียงดังรบกวนจากสถานบันเทิง ขาดการรวมกลุ่มที่เข้มแข็ง เพื่อร่วมกันเป็นกลุ่มผู้ผลิต ไม่มีแหล่งท่องเที่ยวภายในชุมชน

ข้อมูลความต้องการเชิงพื้นที่

กลุ่มเป้าหมายสนใจที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์โดยการนำเหรียญหรือรูปใส่ตรงกลางพวงมาลัยให้เกิดความหลากหลายของรูปแบบ หรือพัฒนาเป็นรูปแบบอื่นๆที่สอดคล้องกับเทศกาลเช่น การทำพวงมาลัยวันแม่ การพัฒนาเป็นกระทง เป็นต้น การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ให้น่าสนใจมากยิ่งขึ้น ตลอดจนการหาช่องทางการตลาดใหม่ เช่นขายออนไลน์

Action Learning คือ การรวมกลุ่มของคนที่มีระดับของทักษะและประสบการณ์ที่แตกต่างกัน เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและพัฒนาแผนการดำเนินงาน โดยการเรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติ และองค์ความรู้เรื่องการทำพวงมาลัยประดิษฐ์

นวัตกรรมชุมชน , นวัตกรรมเกษตร , นวัตกรรมแก้จน , นวัตกรรมสังคม

ตามที่ภาครัฐได้เชื่อมโยงเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติเข้ากับแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ของประเทศไทย และยุทธศาสตร์เกษตรและสหกรณ์ 20 ปี ระหว่างปี 2560 ถึง ปี 2579 โดยน้อมนำเอาหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่เน้นการพัฒนาแบบยั่งยืน โดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมที่อยู่ และใช้หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชบรมนาถบพิตร มาเป็นแนวทางในการดำเนินนโยบาย เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต และยกระดับรายได้ของประชาชน แก้ไขปัญหาเชิงโครงสร้างการผลิตภาคเกษตร เสริมสร้างความมั่นคงทางอาหาร พัฒนาโภชนาการและความปลอดภัยด้านอาหารเพื่อนำไปสู่ความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน ของประชาชนและประเทศชาติ ซึ่งสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณบดินทรเทพยวรางกูร รัชกาลที่ 10 ทรงมีพระปณิธานแน่วแน่ที่จะสานต่อโครงการในพระราชดำริของพระราชบิดา เพื่อช่วยเหลือประชาชนให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ เป็นมหาวิทยาลัยที่พระราชาประสงค์ให้เป็นมหาวิทยาลัยเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ตามพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฎ พ.ศ. 2547 มาตรา 7 ที่ระบุให้มหาวิทยาลัยเป็นสถาบันอุดมศึกษา เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นเสริมพลังปัญญาของแผ่นดิน ซึ่งสอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์เพื่อยกคุณภาพมาตรฐานมหาวิทยาลัยราชภัฎสู่คุณภาพเป็นเลิศ โดยมุ่งเน้นการพัฒนาคุณภาพบัณฑิตสู่นักปฏิบัติอย่างมืออาชีพ การยกคุณภาพมาตรฐานชีวิตของชุมชน ท้องถิ่น และพื้นที่ให้มีความเข้มแข็งและยั่งยืน พร้อมทั้งสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ ในประเด็นยุทธศาสตร์ที่ 3 การพัฒนางานพันธกิจสัมพันธ์ และถ่ายทอด เผยแพร่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยมีกลยุทธ์ในการสร้างเครือข่ายชุมชนนักปฏิบัติจากภายในและภายนอกเพื่อร่วมกันศึกษาแก้ไขปัญหาของชุมชนท้องถิ่นและเสริมพลังให้ชุมชนท้องถิ่นสามารถดำรงอยู่ได้อย่างยั่งยืน ให้ความสำคัญในการพัฒนาชุมชน และท้องถิ่น
ผลสำรวจชุมชนและครัวเรือนเป้าหมายในเคหะชุมชนคลองหลวง เทศบาลเมืองท่าโขลง อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานีพบว่าในสภาพปัจจุบันเคหะชุมชนคลองหลวงเป็นชุมชนเมืองที่มีการขยายตัวอย่างรวดเร็ว มีสาธารณูปโภคเกิดขึ้นมากมาย เช่น ร้านค้า ห้างหุ้นส่วน ตลาดค้าปลีกย่อย เกิดธุรกิจการค้ามากมาย ทำให้ชุมชนมีสภาพคล่องทางการเงินสูงและทำให้ค่าครองชีพสูงตามขึ้นไปด้วย ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพประจำ คือ พนักงานในโรงงานอุตสาหกรรม มีเงินเดือนประจำ สามารถเลี้ยงตัวเองได้ แต่มีประชากรบางครัวเรือนประกอบอาชีพรับจ้าง งานบริการทั่วไป และบางครอบครัวเป็นครอบครัวใหญ่รายได้จึงไม่เพียงพอ ปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชนมีหลายด้าน เช่น ปัญหาด้านขยะมูลฝอย สิ่งปฏิกูล ปัญหาด้านเสียงดังจากแหล่งสถานบันเทิง ปัญหาด้านความแออัดในชุมชน ปัญหาด้านสุขภาพของคนในชุมชน และที่สำคัญปัญหาเรื่องรายได้ไม่เพียงพอต่อการใช้จ่ายในครัวเรือน อาจต้องไปหยิบยืมเงินจากเพื่อนบ้านหรือหนี้นอกระบบทำให้เกิดปัญหาหนี้สินตามมา จากปัญหาดังกล่าวทำให้ชุมชนครัวเรือนเป้าหมายมีความเห็นพ้องร่วมกันที่จะต้องจัดให้มีการอาชีพเสริมเพื่อเพิ่มรายได้ โดยการทำพวงมาลัยดอกไม้ประดิษฐ์ ส่งขายตลาดหรือร้านค้าทั่วไป ซึ่งการทำพวงมาลัยประดิษฐ์เป็นอาชีพ เนื่องจากวัสดุ อุปกรณ์ หาซื้อได้ง่าย และสามารถเก็บไว้ได้เป็นเวลานาน เป็นการสร้างรายได้ให้แก่ครัวเรือนและชุมชนให้พึงพาตัวเองได้อย่างยั่งยืน นอกนี้ผู้สูงอายุยังสามารถใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์อีกด้วย
ดังนั้นหลักสูตรเทคโนโลยีชีวภาพ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏ วไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมถ์ จึงได้จัดทำโครงการสร้างเครือข่ายชุมชนนักปฏิบัติเพื่อร่วมกันศึกษาแก้ไขปัญหาของชุมชนท้องถิ่น เสริมพลังให้ชุมชนท้องถิ่นสามารถดำรงอยู่ได้อย่างยั่งยืน โดยมีเป้าหมายเพื่อให้คนในชุมชนสามารถบริหารจัดการชีวิตตนเองได้อย่างสมดุลและมีความเหมาะสม สามารถดำรงชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ร่วมกับการส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น เพิ่มคุณค่าและมูลค่า เสริมเศรษฐกิจฐานรากในชุมชนให้มีความ เข้มแข็ง มั่นคง นำไปสู่การพึ่งพาตนเองและช่วยเหลือเกื้อกูลกันในชุมชนได้อย่างยั่งยืน ส่งผลให้ชุมชนหมู่บ้านมีคุณภาพชีวิตและรายได้ที่เพิ่มขึ้น